నడక దారిలో -48

నడక దారిలో -48 మర్నాడు స్కూల్ ఉంది కనుక చీకట్లోనే లేచి హడావుడిగా బాత్రూమ్ లో దూరాను.ముఖం కడుక్కోటానికి బ్రెష్ మీద పేస్ట్ వేసుకొని పళ్ళు తోముకుని బ్రష్ నోట్లో వుంచుకునే టంగ్ క్లీనర్ షెల్ఫ్ లోంచి తీయబోయాను.బ్రష్ నోట్లోంచి జారిపోయింది.పెదాలతో పట్టి వుంచినా జారిపోయింది ఏమిటని ఆశ్చర్యపోయినా ఆలోచించే సమయం లేక పని పూర్తిచేసుకుని వంటింట్లోకి వంట చేయటానికి వెళ్ళాను.ముందుగా అలవాటు ప్రకారం గ్లాసు నిండా నీళ్ళు తీసుకుని తాగబోతే పెదాల చివర నుండి కారిపోతున్నాయి.నాకు ఏమీ అర్థం కాలేదు.ఆలోచించే సమయం లేదు.పని పూర్తి చేసుకుని బాక్స్ సర్దుకుని ,కొంచెం టిఫిన్ హడావుడిగానే తినేసి బయట పడ్డాను.ఆటో ఎక్కి స్కూల్ కి వెళ్ళిపోయాను. ఎప్పటిలాగే రిజిస్టర్ తీసుకుని పదో తరగతి కి వెళ్ళాను. పాఠం చెప్తున్నప్పుడు పెదాలు రెండూ కలిపి వుచ్ఛరించే పఫబభమ అక్షరాలు పలకలేక పోవటం గమనించాను.పిల్లలకు అభ్యాసం లోని లెక్కలు చేయమన్నాను. అంతలో ఇంటర్వెల్ కావటం,టీ వచ్చిందని స్టాఫ్ రూంకి వెళ్ళాను.మళ్ళా టీ తాగుతూంటే పెదాలు చివర కారిపోవడంతో ఆగిపోయి.పక్కనున్న ఉమని, ఎదురుగా వున్న బాలమణిని అడిగాను.వాళ్ళు నా ముఖాన్ని పరిశీలించి పెదాలు పారలైజ్ అయినట్లుంది అన్నారు. వెంటనే హెచ్చెమ్ దగ్గరకు వెళ్ళి వారం రోజులు సెలవు పెడుతున్నట్లు చెప్పాను." నీ సిఎల్స్ అయిపోయాయి. స్పెషల్ లీవు కరెస్పాండెంట్ గారు సేంక్షన్ చేయాలి." అంది.'తనకి నచ్చినవారికి నెలకి మూడునాలుగు రోజులుసెలవు ఎలా సేంక్షన్ చేస్తుంది ' మనసులోకి ఆలోచన వచ్చింది.కానీ ఆలో చించాలనిపించలేదు. లీవు లెటర్ రాసి ఇచ్చి మరో లెటర్ రాసి బేగ్ తగిలించుకుని ఆర్టీసీ ఎంప్లాయీస్ యూనియన్ ఆఫీసుకు వెళ్ళి మా కరెస్పాండెంట్ రామారావుగారిని కలిసి విషయం చెప్తే " ఈ మాత్రం దానికి నా దగ్గరకు ఎందుకమ్మా రావటం అటెండర్ని పంపకపోయావా? రెస్ట్ తీసుకో " అని లెటర్ మీద సంతకం పెట్టి ఇచ్చారు.దానిని నాతో వచ్చి అటెండర్ కి ఇచ్చి పంపించి ఆటొ ఎక్కి ఇంటికి వెళ్ళాను. వీర్రాజు గారికి విషయం చెప్తే పొనుగోటి కృష్ణారెడ్డి గారికి ఫోన్ చేసి చెప్పారు.సాయంత్రం సైదాబాద్ పోస్టాఫీసు దగ్గర ఒక న్యూరో డాక్టర్ క్లినిక్ వుంది.అక్కడకు వెళ్ళాము. బీపీ ఎక్కువగా వుండటం వలనా,చెవిలోకి చల్లగాలి ప్రవేసించటం వలన ముఖపక్షవాతం వస్తుందనీ డాక్టర్ చెప్పారు. స్టెరాయిడ్స్ టాబ్లెట్స్ రాసి ఒక్కో వారం డోసు తగ్గిస్తూ మూడు వారాలు వాడమన్నారు.పెదాలకూ, ముఖానికి చెందిన వ్యాయామం చెప్పారు.ఒకవారం తర్వాత ఎలావుంటుందో చెప్పమన్నారు. అదే విధంగా ఫేషియల్ ఎక్సర్సైజ్ చేస్తూ మందులు వాడే సరికి ఒక వారానికే చాలా వరకూ తగ్గింది. వారాంతానికి పల్లవి వాళ్ళు తిరుపతి నుండి వచ్చారు.నా అనారోగ్యం తెలిసి పల్లవి బాధపడింది.పర్వాలేదు తగ్గిందని చెప్పాను. తిరిగి పల్లవి కుటుంబం అమెరికా వెళ్ళిపోయారు.మళ్ళా మేము మా కార్యక్రమాలు యథావిధిగా షరామామూలే. వారం అయ్యాక నేనూ స్కూల్ కి వెళ్ళిపోయాను.నాకు స్కూల్ అసిస్టెంట్ గా ప్రమోషన్ రావటం హెచ్చెమ్ జీర్ణించుకోలేక స్కూల్ లో అన్యాపదేశంగా ఏవైనా విసుర్లు అంటున్నా నేను పట్టించు కోవటం మానేసాను.టైముకు వెళ్ళి నాపని నేను చేసుకుంటున్నాను. మరో రెండు నెలలు గడిచాయి. ఆరోజు అజయ్ పుట్టినరోజు అని సాయంత్రం స్కూల్ నుండి వచ్చాక వీర్రాజు గారూ నేనూ కంప్యూటర్ సెంటర్ నుండి ఇంటర్నేషనల్ కాల్ చేయటానికి వెళ్ళాము.పల్లవి తీసింది.మేము విషెస్ చెప్పాలని ఫోన్ చేసినట్లు చెప్పాను.అయితే పల్లవి "అజయ్ లేడు .బిజీగా వున్నాం . తర్వాత ఫోన్ చేస్తానని పెట్టేసింది. ఎవరినో భోజనాలకు పిలిచారేమోలే అనుకున్నాము. మర్నాడు సాయంత్రం పల్లవి మామగారు ఫోన్ చేసి అజయ్ కి బాగులేదని హాస్పిటల్ లో చేర్చారని చెప్పారు.మా ఇద్దరికీ ఏమిటో అర్థం కాలేదు.పుట్టినరోజు భోజనం వలన ఏమైనా ఇబ్బంది ఏమో అనుకున్నాం.పల్లవి నుండీ ఫోన్ లేదు.ఆ మర్నాడు ఫోన్ చేసి " అజయ్ కి ఆపరేషన్ చేయాలని డాక్టర్లు చెప్పారని,అయితే సక్సెస్ కావచ్చు,లేదా జీవితాంతం డిజేబుల్ కావచ్చు అన్నారని " చెప్పింది." మీరేమీ కంగారు పడకండి " అని తిరిగి మాకే ధైర్యం చెప్పింది. మా ఇద్దరికీ కాళ్ళూ చేతులు ఆడలేదు.రాత్రంతా కంటిమీద కునుకు లేదు.ఆపరేషన్ అయిందా? ఏమయింది? ఇదే ఆలోచన. మర్నాడు ఉదయం యథావిధిగా లేచి వంటకి అన్నీ సర్దుకుని.ఉప్మాకోసం రవ్వ వేయిస్తున్నాను. ఉషకి,ఉమకి ఫోన్ చేసి స్కూలుకు సెలవు పెడుతున్నట్లు చెప్పాను.ఇంట్లో వుంటే మరీ బెంగగా వుంటుందేమో స్కూల్ కి వచ్చేయ్ రాదా అంది ఉమ.కానీ వీర్రాజుగారు ఒక్కరే వుంటారు కదా అని చెప్పాను.ఆ ఫోన్ పెట్టేసిన మరో నిమిషానికి మళ్ళా రింగయ్యింది. చిన్నన్నయ్య ఫోన్ చేసి అజయ్ చనిపోయాడని,అతని తండ్రి ఫోన్ చేసాడని చెప్పాడు.అంతే కుప్ప కూలిపోయాను.అంతలోనే మాకన్నా ముందే వార్త అందిన చిన్న మరిది,తోటికోడలు వచ్చారు. ఇద్దరు పిల్లలు దూరమైనా మా ప్రాణాలు పల్లవి మీదే పెట్టుకుని బతుకుతున్నాము.ఆ పిల్ల సప్తసముద్రాలకవతల తెలియని చోట ఎలా వుందో? మాకు కాళ్ళు చేతులు ఆడలేదు. పొనుగోటి కృష్ణారెడ్డి,నాళేశ్వరం శంకరం మొదలైన ఆత్మీయ మిత్రులు వచ్చారు. ఆ రోజంతా స్మశాన నిశ్శబ్దం.అమెరికా నుండి ఫోన్ వచ్చింది.కాని పల్లవి కాదు అజయ్ చెల్లెలి భర్త విషయం చెప్పాడు.పల్లవికి ఒకసారి ఫోన్ ఇవ్వమంటే నిద్రపోతోంది.అన్నాడు. మేము అమెరికా వెళ్ళాలా? వాళ్ళే వస్తున్నారా ఏమీ తోచని తనం. మర్నాటికి మళ్ళా ఫోన్- అక్కడే అన్ని కార్యక్రమాలు చేసేస్తున్నామని.అప్పుడు కూడా పల్లవికి ఫోన్ ఇవ్వలేదు.పల్లవి ఎలా వుంది అంటే పడుకోనుంది అని చెప్తున్నారు.అక్కడ ఏం జరుగుతుందో తెలియదు. ఆ తర్వాతి రోజు కార్యక్రమం పూర్తి చేసిన తర్వాత పల్లవి మాట్లాడింది.కాని వెంటనే కట్ చేసారు.నాకు అంతా అయోమయంగా అయిపోయింది. పల్లవి ఆడబడుచు భర్త ఫోన్లో మాట్లాడుతూ అక్కడ పల్లవి వాళ్ళు ఇల్లు ఖాళీచేసి వాళ్ళంతా బయలుదేరి విజయనగరం వస్తున్నారని,మధ్యలో హైదరాబాద్ లో ఒక మూడు గంటలు వెయిటింగ్ ఉందని,అక్కడ పల్లవి సూట్కెసులన్నీ ఎవరైనా వచ్చి కలెక్ట్ చేసుకోవాలని చెప్పాడు. వాళ్ళు విజయనగరం వచ్చే రోజుకు చేరేలా మేమిద్దరం,చిన్న మరిది, వీర్రాజు గారి మిత్రుడు సత్యనారాయణ,హైమా విజయనగరం కి బయలుదేరాం.పల్లవి సామాను ఎయిర్ పోర్ట్ కి వెళ్ళి పొనుగోటి కృష్ణారెడ్డి, నాళేశ్వరం శంకరం కలెక్ట్ చేసుకొని ఇంటికి చేర్చడమే కాక వాటికి కాపలాగా మేము వచ్చేవరకూ మా ఇంట్లోనే పడుకుంటామన్నారు. విజయనగరంలో స్టేషన్ కు దగ్గరగా హొటల్ లో మూడూ రూములు బుక్ చేయమన్నాము.దారిలో రాజమండ్రి లో వీర్రాజు గారి బాల్య మిత్రుడు ప్రకాశరావు కూడా కలిసి మాతో వచ్చాడు. హొటల్ లో ఫ్రెష్ అప్ అయ్యి పల్లవి మామగారు రామారావు గారింటికి వెళ్ళాము.నన్ను చూడగానే దగ్గరకు వచ్చి "మీకు అన్యాయం చేసాను క్షమించండి" అన్నాడు కళ్ళనీళ్ళు పెట్టుకుని. క్షమించడం ఏమిటో అర్థం కాలేదు కానీ నేను దుఃఖంలో పట్టించుకోలేదు.తిరిగి హొటలుకు వచ్చేసాము.అక్కడకే అక్కలు ఇద్దరూ,వాళ్ళ పిల్లలూ,పెద్దన్నయ్య వచ్చి కలిసారు. మర్నాడు ఉదయం స్నానాలు, టిఫిన్స్ ముగించి , మధ్యాహ్నం కూడా కాస్తంత తిని తర్వాత రామారావు గారింటికి మేమంతా వెళ్ళాము. మధ్యాహ్నానికి పల్లవీ,ఆషీ,పల్లవి ఆడబడుచు,ఆమె భర్తా వచ్చారు. పల్లవిని చూడగానే దుఃఖం పొంగి వచ్చింది.పల్లవిని దగ్గరకు తీసుకున్నాను." అమ్మా ఆషీ ఎదురుగా ఏడవకమ్మా" అన్న పల్లవి మాటకి నిశ్చలనమైపోయాను.పల్లవిని చూస్తే దుఃఖం గడ్డకట్టి నిలువెల్లా శిలగా మారినట్లుకనిపించింది.అంతే నేనూ శిలనైపోయి ఆషీని ఎత్తుకున్నాను. తర్వాత రెండు రోజులకే చిన్నన్నయ్య కొడుకు భారవి పెళ్ళి విజయవాడలో జరుగుతుంది.అందుకని చిన్నక్క , పిల్లలూ వాళ్ళ కుటుంబాలు,పెద్దన్నయ్య కుటుంబం మర్నాడు విజయవాడకి బయలుదేరిపోయారు.నా మరిది కూడా కూడా హైదరాబాద్ కి బయలుదేరి పోయాడు.ఆ తర్వాత కుటుంబంతో పెళ్ళికి విజయవాడ వెళ్తామన్నాడు.నాకు సాయంగా వుండటానికి పెద్దక్క పెళ్ళికి వెళ్ళనంది.పెద్దక్క కూతురు శ్రీదేవీ,ఆమె భర్త పల్లవికి సాయంగా వున్నారు. మర్నాడు దినాలకోసం అందరికీ పనులు పురమాయిస్తున్న రామారావుగారితో "రేపు మీ పూజలేవో మీరు చేసుకోండి.కానీ ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ పల్లవికి ఏమీ చేయటానికి ప్రయత్నించవద్దు "అని ప్రకాశరావుగారి చేత చెప్పించాను.ఆయన సరేనన్నారు. ఆ రాత్రికి రామారావు గారింట్లోనే మేమూ,హైమా వుండిపోయాము.ఆ రాత్రి పడుకున్న సమయంలో రామారావుగారి తమ్ముడి భార్య వచ్చి నన్ను లేపి పల్లవి ఫొటో,జాతకం కాగితం నాకు ఇచ్చింది.ఇంత జరిగాక ఆ సమయంలో ఆవిడ అవి ఇవ్వటం ఎంత దుఃఖం వచ్చిందో అంత కోపం కూడా వచ్చింది.ఎప్పటిలాగే అన్నీ దిగమింగి అవి తీసుకుని బేగ్ లో పెట్టుకున్నాను.నిజానికి వాళ్ళే అవి చింపుతే చింపినా పర్వాలేదు కానీ ఇలా ఇవ్వటంలో అర్థమేమిటి.పల్లవి దురదృష్టజాతకురాలని ఎత్తిపొడవటమా? కళ్ళలో పొంగిన నీరు కళ్ళతోనే ఇగిరి పోయాయి. నాకు ఈ దశదినకర్మలు చేయటం నచ్చదు.మమ్మల్ని వాళ్ళు పాల్గొనేలా చేయకుండా వాళ్ళే చేసుకున్నారు.పల్లవి లోపల బెడ్ రూములో వుంది ,పెద్దక్క కూతుళ్ళు ఇద్దరూ తన దగ్గరే వున్నారు.మౌనంగా ఆషీని ఒడిలో కూర్చోబెట్టుకొని శూన్య హృదయంతో ఆ కార్యక్రమం చూసాను.వీర్రాజుగారి మనసులో ఏముందో కూడా తెలియదు. ఆ సాయంత్రం ఆషీని,పల్లవిని మాతో హొటలుకు తీసుకెళ్తామని, అటునుంచి అలాగే హైదరాబాద్ ఆ మర్నాడు వెళ్తామన్నాము. అక్కయ్య ఓసారి పల్లవిని గుడికి తీసుకువెళ్ళి అటునుంచి వాళ్ళింటికి రమ్మని చెప్పింది.అలాగే పల్లవీ,ఆషీ,నేనూ , వీర్రాజుగారు కలిసి అమ్మవారి గుడికి వెళ్ళి పెద్దక్క ఇంటికి వెళ్ళి తిరిగి హొటలుకి వచ్చేసాము.మరిది వెళ్ళిపోయాడు కనుక వీర్రాజు గారు, ప్రకాశరావుగారు ఒక రూము షేర్ చేసుకున్నారు.పల్లవీ,ఆషీ నేను ఒక రూములో పడుకున్నాము.ఆషీ ఈ హడావుడులకు అలసిపోయి తొందరగా నిద్రపోయింది. అప్పుడు పల్లవి ఒక్కొక్క విషయమే గుండెల్లోంచి తీసి చెప్తూ వుంటే నేను స్తంభించి మూగదానిలా అలా వుండిపోయాను. అజయ్ బాత్ రూమ్ లో ఆ రాత్రి పెద్ద రక్తపు వాంతి చేసుకుని పల్లవిని లేపి అంతకుముందు జరిగిన ఆపరేషన్ ఫైల్ ఎక్కడుందో చెప్పి అంబులెన్స్ ను పిలవమని చెప్పాడట.హాస్పటల్లో డాక్టర్లు పల్లవిని పిలిచి అంతకుముందు చేసిన ఆపరేషన్ గురించి చెప్పి అది వన్ టైమ్ ఆపరేషన్ అనీ పదేళ్ళే లైఫ్ పిరియడ్ అనీ రెండవసారి ఆపరేషన్ చేసినా లాభం లేదని చెప్పారట.అంతే కాక ఈ విషయం నీకు ముందు తెలుసా తెలియదా అని అడిగారట. " అమ్మా నీ పెంపకం వల్లే ఆ సమయంలో తట్టుకొని నిలబడగలిగాను" అని చెప్తుంటే నాకు గుండె పట్టేసినట్లు అయిపోయింది. పల్లవి పెళ్ళి అయిన మొదటిరాత్రి అయ్యాక నాతో "అజయ్ కి భుజం మీదుగా ఆపరేషన్ అయిన గుర్తు వుంది " అని చెప్పినది గుర్తు వచ్చింది.అయితే సాధారణంగా పడిపోయి చర్మం చిట్లి ఏవో కుట్లు పడి ఉంటాయి అనుకున్నాను.కాని ఇంత జరిగిందనేది వూహించలేదు. రెండురోజుల క్రితం రామారావు నన్ను చూడగానే " మీకు అన్యాయం చేసాను " అంటూ క్షమాపణలు ఎందుకు కోరాడో అర్థం అయింది. తర్వాత పెద్దన్నయ్య కలిసి " విషయం తెలియగానే రామారావు ఇంటికి వెళ్ళాను.అప్పుడే వచ్చిన ఎవరితోనో అజయ్ పన్నెండేళ్ళన్నా బతుకుతాడనుకున్నాను.కానీ డాక్టరు అన్నట్లు పదేళ్ళే బతికాడు అని చెప్తుంటే విన్నాను.మీకు పెళ్ళికి ముందు చెప్పలేదా " అని అన్నాడు. అమెరికాలో అయితే మళ్ళా ఆపరేషన్ జరిగినా బతుకుతాడేమోననే వాళ్ళని బలవంతంగా అమెరికా పంపించి వుంటారనిపించింది. మాకు ఒక్కగానొక్క పిల్లని తెలిసీ, వాళ్ళకి అంతా తెలిసీ ఎంత మోసం చేసారు.అంతగా పెళ్ళి చేయాలనుకుంటే ఏ అనాధ పిల్లనో తెచ్చి చేసి ఇంట్లో పెట్టుకోవచ్చు కదా ! నాకు పల్లవిని ఎలా ఓదార్చాలో కూడా తెలియలేదు.అయినా రాతి శిల్పంలా మారిపోయిన ఆ పిల్లని నేను ఓదార్చేదేమిటి? నేనుకూడా శిలనైపోవటమేతప్పా. చిన్నన్నయ్య తన స్నేహితుడు, రామారావు గారి బంధువు అయిన సూర్యప్రకాశరావు ద్వారా వచ్చిన సంబంధం ఇది.మరి ఈవిషయం చిన్నన్నయ్యకి తెలుసా?ఇప్పుడు చిన్నన్నయ్యకీ,నాకూ దూరం ఏర్పడింది.సమాధానం తెలుసుకో వీలులేని ప్రశ్న. అయితే నాకు ఒక సంశయం గుండెని కలత పెడుతూనేవుంది.దాంపత్యం అనేది ఇద్దరిమధ్య నమ్మకం అనే పునాది మీద నిలుస్తుంది.అజయ్ ఈ విషయం పల్లవికి ముందు వివరంగా చెప్పాడా,లేదా ? పల్లవిని అడగలేని ప్రశ్న. నాకు మనసుఅంతా గందరగోళంగా అయిపోయింది.తర్వాత ఏమిటి అనేది తోచలేదు.కోర్టుకు వేస్తేనో అని ఒకసారి అనిపించింది.కానీ పిల్ల జీవితాన్ని రచ్చ చేసుకోవటం నాకు నచ్చలేదు.అలాగే కలత నిద్రతోనే రాత్రి గడిచి పోయింది. మర్నాడు మధ్యాహ్నం ట్రైనుకి హైదరాబాద్ బయలుదేరాము.కాని మేము చేరేది మంగళవారం అనీ, ఆ రోజుకి హొటల్ లో దిగి మర్నాడు ఇంటికి వెళ్ళమని చాలా మంది చెప్పారు.మాకు అటువంటి నమ్మకాలు లేకపోయినా ఆ పరిస్థితిలో ఏమీ ఆలోచించేలా లేము.అందుకని హైదరాబాద్ చేరాక అప్పటికే కృష్ణారెడ్డిగారూ,శంకరంగారూ కోఠీలోని హరిద్వార్ హొటల్ లో తీసుకున్న రూములలో దిగాము. కృష్ణారెడ్డి, నాళేశ్వరం శంకరం హొటలుకి వచ్చి కలిసారు.మర్నాడు ఇంటికి చేరాము.ఒక నాలుగురోజులు సెలవు పెట్టాను.బాగా దగ్గరవాళ్ళని తప్పితే కొంతమంది పరామర్శకి వస్తానని ఫోన్ చేస్తే ఈ విషయం ప్రస్తావించకుండా అయితేనేం రమ్మని నేను చాలా ఖచ్చితంగా చెప్పేసాను.

విశాఖ హోరు విన్పించే ఎన్నెమ్మకతలు

~విశాఖ సముద్ర హోరు వినిపించే ఎన్నెమ్మ కతలు~ కథానికా సాహిత్యంలో ఖదీర్ బాబు 'దర్గామిట్ట కతలు', సోమరాజు సుశీల 'ఇల్లేరమ్మ కతలు', నామిని 'సినబ్బ కతలు', 'మిట్టూరోడి కతలు' ఈ విధంగా చాలా వచ్చాయి. నిడదవోలు మాలతి కూడా అదే కోవలోనే ఉత్తమ పురుషలో తన పేరులోని ఎన్.ఎమ్.లను కలిపి 'ఎన్నెమ్మ కతలు'గా తన అనుభవాలు, జ్ఞాపకాలు నెమరువేసుకుంటూ తన బ్లాగులోనే మొదట్లో 'ఊసుపోక' పేరుతో రాసుకున్న వాటినే ‘ఎన్నెమ్మకతలు' పేరుతో అయిదు సంపుటాలుగా కూర్చుకున్నారు. వీటికి ప్రేరణ పురాణం సుబ్రహ్మణ్యశర్మ 'ఇల్లాలి ముచ్చట్లు', లత 'ఊహాగానం' అంటుంది మాలతి. సాధారణంగా ఇటువంటివి చాలావరకూ బాల్యజ్ఞాపకాలనో ఆత్మకథలుగానో కాదు, రచయిత్రి తన జీవన ప్రయాణాన్ని వెనక్కి తిరిగి చూసుకోవటం. అందుకే కథాకాలంనాటి సామాజిక, ఆర్థిక, రాజకీయ, సాహిత్యాంశాలతో ముడిపడ్డ జీవితాన్ని ఉత్తమ పురుషలోనే రాయటం సమంజసంగానే ఉంది. వీటిని కతలుఅన్నా ఎక్కువగా స్కెచ్ లుగా, గల్పికల్లాగా, మ్యూజింగ్సులాగా ఉన్నాయి. కొన్నిమాత్రం పాత్రలతో, సంభాషణలతో కథాత్మకంగా అనిపిస్తాయి.ఎక్కువవాటిలో తారకం, పొన్నమ్మాళ్, సంద్రాలు పాత్రలు కనిపిస్తాయి. వీటికి ముందుమాట రాసిన ఎస్. నారాయణస్వామి “ఈ కథల్లో అంతర్లీనంగా ఉన్న సామాజిక విలువ ఇంకో ఎత్తు, ఈ ఎన్నెమ్మ కతలు ముఖ్యమైన సోషల్ డాక్యుమెంటరీలు. ఈ కథలు ప్రత్యేకమైన అనుభవ సముదాయానికి సాక్షర సాక్ష్యాలు" అంటారు. ఇల్లాలు ముచ్చట్లలోలాగే హాస్యం, వ్యంగ్యమే తన కతల్లోకూడా ప్రధాన రసాలైనా కరుణ, సానుభూతి, కథాచితుగా ఎత్తిపొడుపూ, సాహిత్యపరమైన విశ్లేషణాకూడా రాసానంటుంది మాలతి. అవసరమైనపుడు చక్కని ఆరుద్ర కూనలమ్మ పదాలో, రాయప్రోలువారి గేయమో, సుమతీ శతకమో, భాగవత పద్యమో, పాణినీ పద్యమో ఏదో ఒక ఉటంకింపుని పొదిగి, తాను చెప్పదలచుకున్న అంశానికి బలాన్ని ప్రోదిచేసింది రచయిత్రి. మొదట్లో ముళ్ళపూడి, రావిశాస్త్రి, మునిమాణిక్యం, భమిడిపాటి, భానుమతి మొదలైన వారి రచనలు ఎక్కువగా చదవటంవలనకూడా ఆ ప్రభావం వల్ల ఆ ధోరణిలో రాసిందని అనుకోవచ్చు. ఎన్నెమ్మ కతలులో రచయిత్రికి ఎవరిమీదైనాగానీ, ఏ అంశం మీదైనా గానీ ఖచ్చితమైన అభిప్రాయం చెప్పవలసి వచ్చినప్పుడో, ఎదుటివారి అభిప్రాయాన్ని ఖండించవలసి వచ్చినప్పుడో గొంతు పెగలకపోతే సంద్రాలు పాత్ర హఠాత్తుగా ప్రత్యక్షమైపోతుంది. అమెరికా వచ్చినా సంద్రాలు యాస మారదు, తీరుమారదు. కుండబద్దలు కొట్టినట్లు దెబ్బలాడాలన్నా రచయిత్రికి సంద్రాలే దిక్కు 'అక్షరం పరమం పదం'లో సంద్రాలు కథ చెప్తారు రచయిత్రి. సంద్రాలు జాలరి యింట పుట్టిన చిన్నదైనా, చేపలమ్మకుండా కూరగాయలు అమ్ముతుంది. ఒకసారి ఒక దొరబాబు వచ్చి 'అందరూ మనుషులే. అందరిలో గిల్లితే ఒకే రక్తం కారతది. మా మతంలో చేరు. గుడ్డలు పెడతం. వణ్ణం పెడతాం. మాతో సమానంగా కూచోపెడతాం' అంటే ఇంట్లో చెప్పింది. కానీ వాళ్ళత్త నువ్వెళ్ళితే వెళ్ళు. మేం రాం అంటే వెళ్ళిపోయింది సంద్రాలు. కానీ అక్కడా అదే దాసరికం. ఏ రాయైతేనేం పళ్ళూడగొట్టుకోడానికి అని తిరిగి వచ్చేసింది. 'అమ్మని మార్చేసుకోగలమా? మరేయమ్మా మనమ్మ కానేదు' అంటుంది. కానీ తిరిగి వచ్చేసరికి దాని మొగుడు మరొకర్తిని తెచ్చుకున్నాడు దాంతో కనిపించే బస్సెక్కి సింహాచలం సివార్ల జిగినీ సాయిబుని చేరింది సంద్రాలు. కానీ అలా ఖాళీగా కూర్చోవటం ఇష్టంలేక కూరమొక్కలు పెట్టి పెంచి 'నానూ ఓమడిసిన'ని గర్వంగా తలెత్తుకు తిరుగుతుంది. ఈ కథల్లో సంద్రాలు మతాతీత వ్యక్తిగా, నిజానికి గొప్ప స్త్రీవాదిగా, ఆత్మవిశ్వాసం మెండుగా కలిగిన నిలువెత్తు వ్యక్తిత్వం గల మనిషిగా సజీవమైన పాత్రగా రూపొందింది. మాలతి రచనలన్నీ చదివేసరికి చాలామంది పాఠకుల దృష్టిని ఆకట్టుకుంటుంది. ఒక మనిషి వ్యక్తిత్వాన్ని తీర్చిదిద్దేది కేవలం చదువు మాత్రమేకాదు అనుభవాలే సానపెడతాయి అని సంద్రాలు చేత వ్యక్తపరచిన అభిప్రాయాన్ని తెలియజేస్తుంది ఈ రచయిత్రి. ఎన్నెమ్మ కతలులో నిజానికి అవి కథలనీ చెప్పలేము. కానీ అవి ఒక అంశం గూర్చి కూలంకషంగా, నిజాయితీగా, నిర్భీతిగా చెప్పే కబుర్లు. ఆ సందర్భంలో తెలుగుభాష గురించి కబుర్లలో అమెరికన్ ఇంగ్లీషు, బ్రిటీష్ ఇంగ్లీషు, ఇండియన్ ఇంగ్లీషే కాక హింగ్లీషు (హిందు+ఇంగ్లీషు), తెంగ్లీషు (తెలుగు+ ఇంగ్లీషు) కూడా కలిపి మాట్లాడటాన్ని ఖండిస్తారు. బ్లాగర్లకు క్షమాపణ చెబుతూనే "తెలుగు, సంస్కృతం, ఇంగ్లీషు, ఉర్దూ కలిసిన సంకర భాష ఎంత ప్రాచుర్యంలోకి వచ్చిందో తెలుసుకోవటానికి బ్లాగులు చాలు' అని విమర్శించారు. మరో ముఖ్యమైన విషయం చెప్పటం గమనార్హం. మాలతి అమెరికా వచ్చిన కొత్తలో అమెరికా ఇంగ్లీషుని ఇంగ్లీషులోనే అర్ధం చేసుకునే దిశలో తెలుగు మర్చిపోవటం జరుగుతుందని అర్థమై, తెలుగు పుస్తకాలు పట్టి పట్టి చదవవలసి వస్తుందని గ్రహించానని, అప్పుడే ఈ భాషాదాస్యం నుండి విముక్తి కోసం 'తూలిక' బ్లాగు మొదలుపెట్టాననీ, తూలిక ఆవిర్భావానికి ఇదే నిజమైన కారణంగా చెప్పింది. ఎన్నెమ్మ కతలులోని 'మరో ఏడు, మళ్ళీ ప్రతిజ్ఞలు', 'మధురవాణి కూర్చిన నూతన సంవత్సరాగమనం' -ఇ-పుస్తక సంకలనంలో చోటు చేసుకున్నాయి. 'గుర్రం ఎగరావచ్చు' కతని లలిత అనే మిత్రురాలు 'తెలుగు4కిడ్స్' సైటులో బొమ్మల కథగా రూపొందించగా చాలామందిని ఆకర్షించింది. దాంతో మాలతి మరిన్ని పిల్లల కథల్ని రాసారు. 'సుప్రసన్న వదనం లేక ఏంచూసుకుని ఆ..' అన్న కథలో రచయిత్రి టీవీలో ప్రసారమయ్యే కోర్టు టీవీలోని 'జడ్జి జోడీ' షో చూడటం యిష్టం. అందులో చూపించే వ్యక్తుల మధ్య విచ్ఛిన్నమైపోతున్న మానవ విలువలు, కుటుంబ సంబంధాలు, ఒకరినొకరు దోచుకోవటం చూసి దేశంలో నీతిమంతులే లేరా అని టీవీ చూడటం మానుకుని, వాకింగుకి వెళ్ళినప్పుడు కనిపించే మనుషులను పరిశీలించి 'ఇంకా మామూలు మనుషులు' ఉన్నారని సంతోషిస్తుంది. రకరకాల ఛానల్స్లో వస్తున్న ధారావాహికలు చూస్తున్న వారిలో కలిగించే ప్రభావాలపై సంధించిన ఒక అస్త్రం ఈ కథ. మనం పాజిటివ్ ఆలోచించాలంటే ఒక్కొక్కప్పుడు ఇటువంటి నెగెటివ్ అనుభవాలుకూడా అవసరమేనని చెప్పటానికే కుట్రలు, కుతంత్రాల ధారవాహికలు చూపిస్తారనే ఆలోచన పాఠకులకుకూడా కలిగిస్తుంది రచయిత్రి. ఒక్కొక్కప్పుడు తాత్వికదృక్పథంతో తనలోకి తాను చూసుకుంటుంది. రచయిత్రి. ఆ సందర్భంలో ప్రశ్న మొదటి భావన అనుకుంటే మార్పుకి మూలం ప్రశ్నే కదా. సుఖదుఃఖాలు, మంచీ చెడూ అంటూ బేరీజు వేసుకోకుండా ఆలోచించలేమా? అని ప్రశ్నించుకుంటుంది. ప్రకృతిలో శూన్యం అసంభవం అయినట్లే మెదడుకూడా శూన్యం భరించలేదు అంటుంది ఒక కథలో. ఆలోచనలు స్వయంభువులని అందుకే ఊపిరి ఉన్నంతవరకూ వస్తూనే ఉంటాయనీ, కనుకనే జపతపాలు చేసేటప్పుడు ఓంకారమో, దేవుని పేరో జపిస్తారనుకుంటాను అని ఒక మ్యూజింగ్ లా కొన్ని రచనలు చేసింది. ఒక్కోసారి నా సందేహాలకు సమాధానాలు వెతుక్కోడానికే కథ రాస్తానంటుంది. మాలతికి ఛాలెంజ్ కావాలి. అదే తనను నడిపించే శక్తి అంటుంది. ఛాలెంజ్ లేకపోవటమే వృద్ధాప్యం అంటుంది. చదువు, సంసారం, పిల్లల్ని పెంచి లోకంమీద వదిలేయటం, ఉద్యోగ విరమణ అన్నీ అయిపోయాక మరేపనీ లేకపోయాక కలిగే నిరీహే వృద్ధాప్యం అని తన ఎన్నెమ్మ కతలులో ప్రకటిస్తుంది. మొక్కలైనా, పిల్లలైనా వాటి మానాన వాటిని పెరగనివ్వాలి. పిల్లలుగానీ, మొక్కలుగానీ ఎదుగుతుంటే ఆనందించటమే తన అభిమతంగా చెప్తుంది. జీవితాన్ని వెనక్కి తిరిగి చూడటం ఎందుకో చెప్తుంది ఒక కతలో, 'అదొక మధురస్మృతి అని కాదు. మనం ఎక్కడ నుండి వచ్చామో తెలుసుకోవటం కోసం. గతం తెలిస్తే తప్ప భవిష్యత్తు దిద్దుకోలేం. అమెరికానో, రష్యానో, బ్రిటనో గొప్ప చరిత్ర సృష్టించిందనీ; వారి చరిత్ర, సాహిత్యం, సంగీతం తెలుసుకొని ఆనందించే ఉత్సాహంలో మనకీ ఓ చరిత్రా, సంగీతం, సాహిత్యం - ఉన్నాయని గుర్తించక పోవటం శోచనీయం' అంటుంది. వారంటీల పేరు మీద వదల్చుకునే డబ్బుతిప్పలు మీద హాస్యస్ఫోరకంగా రాసింది. బుద్ధి కర్మానుసారిణీ అన్నట్లు మనసుకి ఏం కావాలో అదే బుద్ధికి డిక్టేటు చేస్తుందంటుంది మరో సందర్భంలో, యాదృచ్ఛికంగా తెలుగు4కిడ్స్ మాలతి సామెత కథను బొమ్మలతో పెట్టేసరికి చిన్నపిల్లల కథలు రాయగల రచయితనయ్యానని గర్వంగా చెప్పుకుంటుంది. దాంతో తెలుగు మాట్లాడే పిల్లలు కనిపించారనీ, తెలుగు నేర్చుకుంటున్నవాళ్ళు కనిపించటంతో తెలుగు కనిపించదని బాధపడటంలో తనదే పొరపాటని నిజాయితీగా ఒప్పుకుంటుంది 'గుర్రం ఎగరావచ్చు' కథలో, ఈ కాలం పిల్లల దృష్టిలో వస్తా అనగానే వచ్చేయటం, చేస్తా అనగానే చేసేయటం, చెప్తా అనగానే చెప్పేయటం, ఆధునిక లక్షణం కాదు అంటుంది గోడమీద 'రేపు'అని రాసేవాటిలో, రాస్తా అనగానే రాసేయటంకూడా' చేర్చాలేమోనని చివరలో చెణుకు విసురుతుంది. రేపటి పౌరులు తెలుగు చక్కగా మాట్లాడుతారు, రాస్తారు, చదువుతారు అని నమ్మిన మాలతి తన తెలుగు తూలిక వెబ్సైటులో 'బాలతూలిక'కి కూడా ఒక పేజీ కేటాయించి బాలకథలు రాసింది. బ్రహ్మదేముడు ఆడదాన్ని తయారుచేసి వంటింట్లో కలలుకంటూ పడి వుండు అని పారేసాడేమోమరి అని స్త్రీవాదిలా ప్రకటిస్తుంది. మాలతి తాను స్త్రీవాదిని కాదని చెప్పుకున్నా అనేక రచనలలో ఆ భావప్రకటన కనిపిస్తుంది.ఈమె అతివాది కాదుకానీ స్త్రీ చైతన్యస్ఫూర్తి కలిగి ఉందని ఖచ్చితంగా చెప్పొచ్చు. 'కలలు-నిజాలు' అనే రచనలో రచయిత్రి కావాలనే కల చిన్నప్పటి నుండి తనలో ఎలా వేళ్ళూనుకుందో వయోక్రమంలోనే కథనం చేసింది. ఇది చాలామంది రచయిత్రులకు అనుభవైకవేద్యమే. 'నవ్వొచ్చినప్పుడు చెప్పు'లో హాస్యం గురించి చాలారకాలుగా వివరించింది. హారర్ సినిమాలు తీసే హిచ్కాక్ ఒక ఇంటర్వ్యూలో 'భయం హాస్యానికి మూలం' అన్నమాట మాలతికి ఆలోచనలు రగిలిస్తాయి. ఇటీవల కోతిచేష్టలు, వెక్కిరింతలూ, బూతుహాస్యంగా మారటాన్ని గురించి చాలా కలవరపడుతుంది. ఎన్నెమ్మకతలు కొన్ని మ్యూజింగ్స్గా, భావవల్లరిలాగో రాసినా కొన్నింటిలో పాత్రలు ఉంటాయి. డాక్టరు కావచ్చు. మిత్రులు కావచ్చు, ఇరుగు పొరుగు, వాకింగ్ మిత్రులు, ఇలా వచ్చే అనేక పాత్రలే కాకుండా ఎక్కువ వాటిలో- అందులోనూ సాహిత్య చర్చలతో కథనం నడిపినప్పుడు - ఎక్కువగా తారకం, సంద్రాలుతోనే తన మనసులోని అభిప్రాయాలని సంభాషణలు, సంఘర్షణలు, చర్చలు రూపంలో వెల్లడిస్తుంది రచయిత్రి. అందులో సాహిత్యానికి సంబంధించిన చర్చల సారాంశం తెలియజేయవలసిన అవసరం ఉంది. వ్యక్తులు లేని కుటుంబాలు లేనట్లే, కుటుంబం లేని సమాజం లేదు. రచయిత్రులు కుటుంబ జీవనాన్ని ఎన్నుకున్నారు. ఆ పరిధిలో కుటుంబ సభ్యుల మధ్య వుండే పరస్పర సంబంధాలూ, సంఘర్షణలూ, ఆర్థిక పరిస్థితులు సమకాలీన సమాజంలో అన్యాయాలూ, అక్రమాలూ, మధ్యతరగతి మనస్తత్వాలు, అవకతవకలు, తాత్త్విక చింతనలూ ఆవిష్కృతం చేసారు. అంచేత రచయిత్రుల రచనలు విమర్శించాలంటే కూలంకుషంగా పరిశీలించి, వారు తీసుకున్న వస్తువు ఆవిష్కృతమైందా లేదా అనేది ఒక కతలో అరవయ్యవ దశకంలోని రచయిత్రుల రచనలను విమర్శించే వారి గురించిన చర్చలో రచయిత్రి మాలతి సంభాషణ రూపంలో వెల్లడించింది. మరో కతలో సాహిత్య ప్రయోజనం మీద నాకట్టే నమ్మకం లేదు. ఒకకథ చదివి మనుషులు మారిపోతారని నాకు తోచదు అంటుంది. కథ ఎలా ఉండాలనేది తారకంతోనో, సంద్రాలుతోనో చర్చిస్తూ, 'కథలో సామాన్య పాఠకుడిని ఆకట్టుకునే ముఖ్యమైన అంశాలు మూడే - కథావస్తువు, సంఘర్షణ, ముగింపు. ఇతర విషయాలు ఎత్తుగడా, శైలీ, కథాగమనం, రచయిత భాషాపాటవం, ఔచిత్యం, మాండలీకం ఇవన్నీ పాఠకుడు పనిగట్టుకు చూడడు. కానీ అవి బాగులేకపోతే చదవాలనిపించదు. కథ ముగియకుండానే కంచికి వెళ్ళిపోతుంది' అంటుంది. కథ చదివాక 'అవును సుమా! నా జీవితంలో, లేదా తెలిసిన వారి జీవితంలో ఇలాగే జరిగింది. నాక్కూడా ఇలాంటి ఆలోచనలే వస్తాయి' అని పాఠకుడిచేత అనిపించగలిగితే రచయిత కృషికి సార్ధకత. పాఠకుడు కథతోనో, ఒక పాత్రతోనో తాదాత్మ్యం చెందితే సార్వజనీనతకు అదీ గీటురాయి' అని మాలతి అభిప్రాయం. ప్రతీతరంలోనూ కొత్తదనం ఉంటుంది. ఏ సాహిత్యమైనా ఆ దేశ కాల పరిస్థితుల మీద ఆధారపడి తనదైన ప్రత్యేక వాతావరణంలో పుట్టి వృద్ధి చెందుతుంది. ఆ దృష్టితో చూసే 1950-60దశకాలలో రచయిత్రులు సృష్టించిన సాహిత్యం ఆనాటి సాంఘిక పరిస్థితులను ప్రతిఫలించటంలో సఫలీకృతమైందని మాలతి నమ్ముతుందని అనిపిస్తుంది. 'ప్రతీ అమెరికను మన సంస్కృతి తెలుసుకోవాలనుకుంటే కేవలం మన చీర కట్టు, ఎర్రబొట్టు, అరేంజి మారేజీలు, కులవ్యవస్థలు మాత్రమే కాదని తెలియాలంటే వాళ్ళు మన కథలు చదవాలి' అని అనుకున్నాను. తెలుగు కథలకి అనువాదాలు వస్తున్నాసరే అమెరికాలో ఇంకా 'తెలుగు' అంటే 'నెవర్ హార్డాఫిట్' అనే వాళ్ళే ఎక్కువ. అంచేత అనువాదాలు చెయ్యాలనే సరదాతో వెబ్సైట్ 'తూలిక' మొదలెట్టాను. తొందరగానే నా సైట్ అందర్నీ ఆకర్షించింది అని చెబుతూనే విదేశాల్లో స్థిరపడిన వారికి, ఇంగ్లీషు అలవాటైపోయిన వాళ్ళకి కూడా నచ్చింది అని సంబరపడుతుంది. ఇంకో కతలో తారకానికి విమర్శ గురించి వివరిస్తున్న సందర్భంలోవిమర్శకుడికి ఉండవలసిన లక్షణాలు చెబుతుంది. నిష్పాక్షిక దృష్టి గురించీ, కథకి నేపథ్యమైన దేశకాల పరిస్థితుల గురించీ క్షుణ్ణమైన అవగాహన ఉండాలంటుంది. రచయిత రాసిన ప్రతీ విషయం అతని ప్రత్యక్ష అనుభవమే కానక్కరలేదనీ, కథనం పాఠకుడిని కదలించేలా ఉండటమే కాకుండా, పాఠకుడు కథాంశాన్ని తనకో తెలిసిన మరొకరికో అన్వయించుకోగలిగేలా ఉంటే అది మంచి కథగా రాణిస్తుందనీ, అలా చెప్పగలిగితే ఆ కథ సాఫల్యం చెందినట్లే అని మంచి కథని నిర్వచించింది మరో సందర్భంలో. ఈ కథల్లో అనేక పిట్టకథలు, ప్రముఖుల ముచ్చట్లు, ఇతిహాసాలలోంచి అవసరం మేరకు ఏరుకొచ్చి రాసిన పద్యాలు, సాహితీ ప్రముఖుల రచనల గురించి, ఛానల్స్లో వచ్చే తెలుగింగ్లీషు భాష గురించి, రచయిత్రులమీదా, ఆడ రచయితల మీదా, రచయిత్రులకు చేసే వీరపూజలమీదా, సంకలనకర్తలమీదా, కథలు రాయటం చాతకాని వారు సంకలనాలు చేసి రచయితగా వాసికెక్కిన వారిమీదా, సంద్రాలు యొక్క ఎనిమిది క్లాసు చదివిన అక్కగారి కథల మీదా, వర్తమాన సాహిత్యరంగంలోని ప్రహసనాలమీదా, పేరు తెచ్చుకోటానికి పడే పాట్లమీదా- ఒకటేమిటి సమస్తమైన విషయాల మీదా, వ్యంగ్యంగానూ, హాస్యంగానూ, అద్భుతంగా సాధికారంగా ఎన్నెమ్మకతలలో తారకం సంద్రాలు మధ్య సంభాషణలతోనే చెప్పింది. చాలావాటిలో 'నేను' పాత్ర మౌనంగానే ఉండిపోతుంది.కొన్ని వ్యాసాలలాగో, మ్యూజింగ్స్గో ఉంటాయికానీ సాహిత్య చర్చలు, అభిప్రాయాలు రచయితలో, విమర్శకులు కాగోరే వాళ్ళకు తెలుసుకోవాల్సిన పాఠ్యాంశాలులాగే ఉంటాయి. ఉప్పల లక్ష్మణరావుగారి 'అతడు-ఆమె' పుస్తకంలో ఆంగ్లపదం రాకుండా ఆసాంతం విశాఖ యాసలోనే రాయటాన్ని ఒక సందర్భంలో ప్రశంసిస్తుంది. మాలతి. ఒక రచన ఎలా చదవాలి ఎలా అవగాహన చేసుకోవాలి అనేదికూడా తన ఎన్నెమ్మ కతల్లో చర్చించింది. మాలతి చదివిన త్రిపుర, నోరి నరసింహశాస్త్రి గారి నారాయణభట్టు, రుద్రమదేవి, కవి సార్వభౌముడి గురించీ చర్చించింది. ధారా, శేషేంద్రశర్మ వ్యాసాలు ఎలా రాస్తారో కూలంకుషంగా చెప్పింది. మనకి కూడా అవి చదవాలనిపించేలా ప్రాచుర్యం పొందిన తెలుగు రచనల గురించి సవివరమైన చర్చని సంభాషణలతోనే నడపటం మాలతి ప్రత్యేకత. తన బ్లాగులో 'ఊసుపోక' శీర్షికన తన జీవితానుభవాలూ, జ్ఞాపకాలే కాక తన పరిసరాలలో, తన చుట్టూ ఉన్న వాళ్ళలో పరిశీలించిన మానవమనస్తత్వాలు , చదువు, మేధావిత్వం, సాహిత్యం, పాండిత్యం, సంస్కృతి, సంప్రదాయాలు వీటినన్నిటికీ అతీతంగా భిన్న సందర్భాలలో వ్యక్తులు ప్రవర్తించే విధానాలనన్నింటినీ ఒడిసిపట్టి రాసినవే ఈ ఎన్నెమ్మ కతలు. వీటికి ముందుమాటగా యస్. నారాయణస్వామి "వ్యక్తిగత అనుభవాల్ని శోధించి, మధించి, ఆ మధనంలోంచి జీవిత సత్యమనే అమృతాన్ని ఆవిష్కరించినప్పుడు అది నిజమైన డయాస్పోరా సాహిత్యమౌతుంది. ఇటువంటి సాహిత్యం నివాసులకీ, ప్రవాసులకీ మధ్య వారధిగా ఉపయోగపడుతుంది. ఎన్నెమ్మ కతలకి విశాలమైన జీవితానుభవం ఆవరణ కాగా లోతైన పరిశీలన వీటికి పునాది' అని ప్రశంసించారు. అంతర్జాల సంచారం చేసేవారికి తప్ప ఇంత విస్తృతంగా సుమారు డెబ్బయి సంవత్సరాల కాలంలో రాసిన నిడదవోలు మాలతి రచనలన్నీ గ్రంథ రూపంలో మాత్రమే చదవగల పాఠకులకు అందుబాటులో లేకపోవటం ఒక లోటే. విశాఖ అందాలూ సముద్ర హెూరునుకూడా అనుభవిస్తూ, విశాఖ మాండలీక సొబగును ఆనందించాలనుకునే పాఠకులు 'tethulika.wordpress.com దర్శించాల్సిందే.

నడక దారిలో -47

నడక దారిలో --47 స్కూల్ తెరిచిన రోజు యథావిధిగా స్కూలుకు వెళ్ళాను. అప్పట్లో లేండ్ లైన్లు ఫోన్లే కనుక కబుర్లన్నీ స్కూల్స్ తెరిచినప్పుడే.బాగా ఆత్మీయ మిత్రులు మాత్రమే అప్పుడప్పుడు ఫోన్లో మాట్లాడుకునే వాళ్ళం. వచ్చిన రోజే మా హెచ్చెమ్ " సుభద్రా నీకు ఇన్కమ్ టాక్స్ అయిదువేల పైన పడింది.నేను కట్టేసాను.నువ్వు నాకు ఇవ్వాలి" అంది. నాకు వచ్చే జీతం కనీసం పదిహేను వేలు కూడా లేదు.ఎప్పుడు టాక్స్ బ్రాకెట్ లోకి రానిది ఈ సారి రావటమేంటి . ఆశ్చర్యం వేసింది అదే అడిగాను.అంతే కాక ఎల్ ఐసీ కట్టిన రసీదులు కూడా ఇచ్చాను కదా.అని అన్నాను. " అమెరికా వెళ్ళొచ్చావు కదా.విదేశాలకు వెళ్ళిన వాళ్ళకి పడుతుంది" వెటకారం పెదాలు చివర మెరుస్తుంది .కంఠంలో అసూయ కూడా కదిలింది.ఆమె తప్ప మరెవ్వరూ వెళ్ళటం భరించలేనితనానికి ఆశ్చర్యం కాదు అసహ్యం కలిగింది.నేనేమీ మాట్లాడకుండా వెళ్ళిపోయాను. మాటిమాటికీ తాను కట్టిన ఇన్కమ్ టాక్స్ గుర్తు చేస్తుండటంతో అయిదు వేలు తీసుకెళ్ళి ఆమెకు ఇచ్చేసి బ్రాహ్మణికి దానం చేసాను అనుకున్నాను. నాకు బదులుగా నేను స్కూల్లో చేర్చిన కల్పనని నేనే జీతం ఇస్తూ మరికొన్నాళ్ళు కంటిన్యూ చేసాను. మూడేళ్ళ క్రితం చనిపోయిన పెద్ద మరిది రెండవ కూతురు మళయాళీనాయర్ల అబ్బాయిని ప్రేమించానని చెప్పటంతో పెళ్ళిఏర్పాట్లు మొదలయ్యాయి.అమ్మాయికి పెళ్ళి బట్టలు, కొద్దిపాటి బంగారం,పెళ్ళి భోజనాల ఖర్చు మేము భరించేలా నిర్ణయించుకున్నాము.మళయాళీ పద్ధతిలోనే పెళ్ళి జరిగింది.నా తరపున పెద్దక్క వాళ్ళూ వచ్చారు.ఒక బాధ్యత తీరినట్లే.సర్వే ఆఫ్ ఇండియాలో పెద్దమ్మాయికి ఇంకా వాళ్ళ నాన్న వుద్యోగం సేంక్షన్ కాలేదు.మూడో అమ్మాయిని మల్కాజిగిరి లోని కస్తూర్బా కాలేజీలో బీకాంలో నేనే దగ్గరుండి చేర్పించాను. వీర్రాజు గారు వచన కవిత్వం లో రాస్తున్న ఆత్మకథను పూర్తిచేసి "పడుగు పేకలమధ్య జీవితం " పేరుతో పుస్తకం వేసారు.డా.భార్గవీరావు,ఆమె సహోద్యోగి డా.పోపూరి జయలక్ష్మి గారూ ఇద్దరూ కలిసి నా " యుద్ధం ఒక గుండె కోత" ను ఇంగ్లీష్ లోకి అనువదించడానికి పూనుకున్నారు.ఏవైనా సందేహాలు వేస్తే ఫోన్ లో నివృత్తి చేసుకొని మరీ చేయటం మొదలెట్టారు. పల్లవి మామగారికి ఆంజియో ప్లాష్టీ ఆపరేషన్ చేయించుకొవాలని హైదరాబాద్ వచ్చారు. భార్యాభర్తలు ఇద్దరూ మా ఇంట్లోనే దిగారు.ఆయన చెల్లెలు ఏ.ఎస్ రావు నగర్లో వుంటుంది.కానీ నిమ్స్ కి వెళ్ళటానికి మా ఇల్లైతే వీలుగా వుంటుందని వచ్చారు. ముందు చెకప్ కోసం వాళ్ళిద్దరితో వీర్రాజు గారు వెళ్ళారు.మర్నాడు నిమ్స్ లో జాయిన్ అవుతే అన్ని టెస్టులకు చేయాలన్నారు.వాళ్ళిద్దర్నీ వీర్రాజు గారు చేర్పించి వచ్చారు. ఆపరేషన్ రోజు నేను కూడా స్కూల్ కి సెలవు పెట్టి వెళ్ళాను. తర్వాత వారంరోజులు. హాస్పిటల్ లోనే వున్నారు.రోజూ సాయంత్రం వీర్రాజుగారితో పాటూ నేనూ వెళ్ళే దాన్ని.అప్పట్లో హాస్పిటల్ లో రోగికి గానీ,సహాయకులకు గానీ భోజనం సదుపాయాలు వుండేవి కాదు.అందువలన ఉదయం కూడా వీర్రాజు గారు టిఫిన్ తీసుకుని వెళ్ళేవారు.తర్వాత వారానికి రివ్యూ చెకప్ కి రమ్మనటంతో మళ్ళీ మా ఇంటికే వచ్చి చెకప్ అయ్యాక చెల్లెలింటికి వెళ్ళి అక్కడ కొన్నాళ్ళు విశ్రాంతి తీసుకుని విజయనగరం వెళ్ళిపోయారు.దాంతో వాళ్ళు ఉన్నన్ని రోజులూ తీరిక లేనట్లు అయ్యింది. అప్పట్లోనే పల్లవి వాళ్ళు ఇక్కడ ఫ్లాట్ కొనబోతున్నట్లు తెలిసి ఇక్కడెందుకు కొనటం అని విసుక్కున్నారు.అది గమనించి వీర్రాజుగారు కూడా మనమే ఇక్కడ కొనిపించుతున్నామని పల్లవి మామగారు భావిస్తున్నారు ఏమో అని బాధ పడ్డారు. నా ప్రమోషన్ పేపర్లు పంపారు కానీ ఫైల్ సమగ్రంగా లేదనో ఏవో ఆటంకాలు కలిగిస్తున్నట్లు తెలిసింది.స్కూల్లో కూడా నాకు పోటీగా కొత్తగా జాయిన్ అయిన సోషల్ సార్ నీ,నా స్నేహితురాలు ఉమారాణీని ఆ పోష్టు తమకు రావాలని నాపైకి ఎగసిన తోయడానికి మా హెచ్చెమ్ ప్రయత్నం చేస్తూనే వుంది‌.కాని నేను అందులో తలదూర్చ కుండా నాపనేదో నేను మౌనంగా చేసుకుంటూ పోయేదాన్ని. వీర్రాజు గారూ,బాలాజీ ప్రెస్ బాల ప్రసాద్ పల్లవి వాళ్ళ కోసం సరూర్ నగర్ లో కొన్న అపార్ట్మెంట్ లో పాలరాతి ఫ్లోరింగ్ వుడ్ వర్క్ దగ్గరుండి పర్యవేక్షించే వారు.మెయిన్ ద్వారం తలుపును తీసేసి మా ఇంటికి చేసిన సిద్ధిరాములుతో కార్వింగ్ చేయించడానికి ఇచ్చారు.అక్కడ తీసేసినా తలుపును కూడా ఆ తర్వాత కార్వింగ్ చేయించి పల్లవి మామగారికి పంపించారు. ఒక రోజు పేపర్ చదువుతుంటే ఒక వార్త ఆకర్షించింది.ఒక ఎన్నారై తన తండ్రి స్థిరఆస్తి డిస్ప్యూట్ లోకి వెళ్ళటంతో న్యాయ బద్ధంగా ప్రయత్నాలు చేసినా పని జరగలేదు.దాంతో ఒత్తిడికి గురై డైరెక్ట్ గా సి.ఎమ్ పేషీకి మెయిల్ చేసాడట.తన సమస్య పరిష్కరించ బడిందని చెప్తూ టెక్నో ముఖ్యమంత్రిగా చంద్రబాబునాయుడుని అభివర్ణిస్తూ ధన్యవాదాలు చెప్పాడు.అంతే కాదు ఆ వార్తలో సి.ఎమ్ పేషీ మెయిల్ ఐడి కూడా వుంది. వెంటనే అది నోట్ చేసుకున్నాను. ఆ రాత్రి కంప్యూటర్ తెరిచి నేను గత ఏడాది గా ప్రతీ మూడునెలలకూ మా స్కూల్ కరెస్పాండెంట్ దగ్గరనుండి విద్యాశాఖాధికారులందరికీ రిజిస్టర్ పోష్టులో పంపించే ఉత్తరాన్ని జాగ్రత్తగా టైప్ చేసి,అంతకు ముందు ఎవరెవరికి పంపించే దాన్నో వారి వివరాలు కూడా త్రూప్రోపర్ ఛానల్ గా (ఆ ఆఫీస్ మెయిల్ ఐడీ లు తెలియదు కనుక)ఆ ఉత్తరం కింద రాసి సి.ఎం పేషీ మెయిల్ ఐడీకి పంపించాను.ఈ విషయం వీర్రాజుగారికి మాత్రమే చెప్పాను. ఆ మర్నాడు స్కూల్ నుంచి వచ్చాక పల్లవికి ఎప్పటిలా ఒక మెయిల్ రాయాలని నా మెయిల్ బాక్స్ తెరిచాను. ఆశ్చర్యం!! సి.ఎం.పేషీ నుండి నా మెయిల్ ను త్రూ ప్రోపర్ ఛానల్ అని నేను క్రింద ఇచ్చిన వాళ్ళు అందరికీ నా మెయిల్ ఫార్వర్డ్ చేసామని సమాధానం నాకు వచ్చింది.వీర్రాజుగారికి చెప్తే ఆయన కూడా ఆశ్చర్యపోయారు.పదిపన్నెండేళ్ళక్రితమే వీర్రాజు గారు రిటైర్ అయిపోయారు.ప్రభుత్వాలు రెండుసార్లు మారాయి.పేషీలో ఎవరితోటి పరిచయాలు పెంచుకునే తత్వంలేని వీర్రాజుగారికి తెలిసిన వాళ్ళూ లేరు.అటువంటిది ఇంత తక్షణ స్పందన ఆశ్చర్యం కలిగించింది. తర్వాత వారం లోపునే నాకు స్కూల్ అసిస్టెంట్ గా ప్రమోషన్ చేసినట్లు ఆర్డర్లు వచ్చాయి.అవి చూసి మా హెచ్చెమ్ ముఖం మాడిపోయింది.మొత్తంమీద నా మౌనపోరాటంతో ఇరవై ఏళ్ళ తర్వాత స్కూల్ అసిస్టెంట్ గా ప్రమోట్ అయ్యాను.నా సర్వీస్ బుక్ లో నమోదుచేసి మళ్ళా అప్రూవల్ కి పంపాల్సి వుంది. నాకు ప్రమోషన్ ఆర్డర్ వచ్చిన తర్వాత ఒక వారం రోజులకీ అనుకుంటాను.నేను స్కూల్ కి వచ్చేసరికి మా హెచ్చెమ్,మా క్లర్క్ ఇద్దరూ రూమ్ లో చర్చలో వున్నారు‌.సాధారణంగా ఆఫీస్ స్టాప్ కొంచెం ఆలస్యంగా వస్తారు.ఈరోజు తొందరగా వచ్చాడేమిటి అనుకున్నాను.ఎటెండెన్స్ రిజిస్టర్ లో సంతకం చేసి ప్రార్థనకి అసెంబ్లీలో పిల్లలు వెనుక నిలబడ్డాను. హెచ్చెమ్ నా పక్కనే నిలబడి నాతో గుసగుసగా " ఇప్పుడు విద్యాశాఖ,సి.ఎం.పేషీ నుండి ఎవరో వస్తున్నారట.బహుశా సోషల్ అసిస్టెంట్ పోష్టులో మేథ్స్ అసిస్టెంట్ గా ఎందుకు ప్రమోట్ చేసారని ఇంటరాగేషన్ కి చేస్తున్నారేమో ? " నాతో అని సర్కాస్టిక్ గా నవ్వింది.అసెంబ్లీ జరుగుతున్నప్పుడు మాట్లాడటం ఎందుకని నేను మౌనంగా వూరుకుని ప్రేయర్ కాగానే రిజిస్టర్ తీసుకుని పదోతరగతి క్లాసులోకి ఎప్పటిలాగే వెళ్ళిపోయాను. పాఠం చెప్తుంటే నన్ను అర్జంట్ గా రమ్మని ఆయా వచ్చింది.చెప్తున్న పాఠం తొందరగా ముగించి అభ్యాసంలో లెక్క చేయమని చెప్పి హెచ్చెమ్ రూమ్ వైపు వెళ్ళాను.ఒక ఆయన అప్పుడే అందులోంచి బయటకు వచ్చి గేటు వైపు వెళ్ళిపోయాడు. నేను లోపల అడుగు పెట్టేసరికి మాహెచ్చెమ్ ముఖం ఏడ్చినట్లు జేవురించి వుంది.క్లర్క్ " సుభద్రా టీచర్ వచ్చారు మేడం అడగండి" అన్నాడు. కందగడ్డలాంటి ముఖంతో నావైపు చూడకుండానే జీరబోయిన గొంతుకతో "మీరే అడగండి " అంది. నేను ప్రశ్నార్థకంగా చూసాను. మా క్లర్క్ " మీకు స్కూల్ అసిస్టెంట్ గా ప్రమోట్ చేయలేదని మీరు సి.ఎం. పేషీకి కంప్లైంట్ ఇచ్చారా?"అని అడిగాడు. అవునన్నాను. "మీకు ప్రమోషన్ వచ్చిందికదా ఎందుకు కంప్లైంట్ చేసారు" అని తిరిగి అడిగాడు.. "ఎప్పటి నుండో నాకు రావలసిన పోష్టు కావాలని పెండింగ్ పెట్టారు.ప్రమోషన్ రాకముందే నాకు బాధ కలిగి పేషీకి మెయిల్ రాసాను"అన్నాను.నేను ఇంకా ఆశ్చర్యం నుండి తేరుకోకుండానే. " పోష్టుకి మిమ్మల్ని ప్రమోట్ చేసారా లేదో తెలుసుకోవడానికి సి.ఎం పేషీ నుండి ఇందాక వచ్చారు." అన్నాడాయన. " మీకు ప్రమోషన్ ఆర్డరు వచ్చినట్లు లెటర్ రాసి ఇవ్వండి " అని నా చేత రాయించుకుని తీసుకున్నాడు..అంతే సేపూ మా హెచ్చెమ్ కందగడ్డలా జేవురించిన ముఖంతో నావైపు కొర కొరా చూస్తూనేవుంది. రూమ్ లోంచి బయటకు వచ్చిన నాకు హాయిగా పాడుకుంటూ గాలిలో తేలిపోయినట్లుంది. ఇదంతా కలానిజమా అనుకున్నాను.నిజంగా సి.ఎం.పేషీలో పనులు ఇంత ఆఘమేఘాల మీద జరుగుతాయా? ఎక్కడో మారుమూల ఒక టీచర్ మెయిల్ చేయడంతోనే సమస్య తీర్చారా? అది జరిగిందోలేదో అని చెకింగ్ కి కూడా రావటం ఏమిటీ?నా విషయంలో జరిగిన విధానం చూస్తె నిజంగా ఈయన టెక్ ముఖ్యమంత్రి అని నమ్మకం కలిగింది.ఈ విషయం ఇంటికి వెళ్ళాక వీర్రాజు గారితో చెప్తే ఆయనకి కూడా ఆశ్చర్యపోయారు. అయితే అంతటితో నాకు స్కూల్ లో సమస్య తీరిందనుకోటానికి లేదు.నేను ఎవరితోనైనా మాట్లాడుతోంటే ఆ వైపుగా మా హెచ్చెమ్ వస్తే " జాగ్రత్తగా మాట్లాడండి.లేకపోతే సుభద్ర సి.ఎం.పేషీకి కంప్లైంట్ ఇచ్చేస్తుంది" అని ఎత్తు పొడవటం కూడా ఎక్కువైంది. దానికి తోడూ రెడ్డీ ఫౌండేషన్ వారి పెత్తనం స్కూలు లో ఎక్కువైపోయింది.వాళ్ళ ఎదురుగా తనను గొప్పగా ప్రదర్శించు కోవటం,నాలాంటి కొందరు టీచర్లను చులకన చేసి మాట్లాడటం చేస్తుండేది హెచ్చెమ్.మా అందరికీ కోపం వచ్చేది.ఈమె హెచ్చెమ్ అయ్యాక డీయీవో ఆఫీసులలోనూ, రెడ్డీ ఫౌండేషన్ వంటి స్వచ్ఛంధ సంస్థలవారి దగ్గరా స్కూలునీ, స్కూల్ టీచర్లునీ గౌరవించకపోతే వాళ్ళందరి దగ్గరా చులకన అయిపోవటమే కాక మరింత కాళ్ళకింద తొక్కేసే ప్రమాదం ఉంటుందనే ఇంగిత జ్ఞానం లేక పోతే ఎట్లా? దాంతో నేను ఎక్కువగా ఎవరితోనూ కల్పించుకొని మాట్లాడకుండా నా పనేదో చేసుకోవటం చేసేదాన్ని.ఇంటికి వచ్చాక కూడా ఇవేవీ వీర్రాజుగారితో కూడా చెప్పడం మానేయటం వలన ఇంట్లో పనులు పూర్తి అయ్యాక చదువుకోవటంలో,రాసుకోవటమో చేసుకునే దాన్ని.అప్పట్లో రాసిన నా కవితలలో కూడా ఆ ప్రభావం వుందేమో అనిపిస్తుంది.ముఖ్యంగా ఏకాంత సమూహాలూ,అంతర్ముఖీన నది మొదలైన కవితలు అటువంటివే. కవితలన్నీ ఫెయిర్ చేసి పుస్తకం చేసుకోవటానికి వీలుగా పొందుపరిచాను.చదువుకోవటం రాసుకోవటంలోనే నాకు మానసికంగా విశ్రాంతి దొరుకుతుంది. పాపని తీసుకుని వచ్చి ఓ మూడు నెలలు ఉంటాననీ,పాప రెండవ పుట్టిన రోజు ఇక్కడే చేయాలనుకుంటున్నామని అప్పటికి అజయ్ వస్తాడనీ తర్వాత కలిసి తిరిగి వెళ్తామనీ పల్లవి ఫోన్ చేసింది.ఎట్లాగూ వీళ్ళు వచ్చినప్పుడు పల్లవి వాళ్ళు కొనుక్కున్న ఇల్లు గృహప్రవేశం కూడా చేసుకుంటే బాగుంటుంది అని మేము అనుకున్నాము.ఇల్లు కూడా దాదాపు తయారైపోయింది. పల్లవి వాళ్ళు వచ్చినప్పుడు,గృహప్రవేశానికి అవసరమౌతాయని సెలవులు పెట్టకుండా జాగ్రత్తగా వాడుకోసాగాను. పల్లవీ,పాపాయి ఆషీ వచ్చేసరికి మళ్ళా ఇల్లు సందడిగా మారింది.చంటిపాప కేరింతలు ఇంట్లో సీతాకోకల్లా ఎగిరాయి.బుడిబుడి అడుగులతో కాలి మువ్వలు కిలకిల్లాడాయి.ఇల్లంతా వెలుగులు నిండాయి. బంధువులు , స్నేహితులు పిల్లల్ని చూడటానికి రావటంతో తీరిక లేకుండా అయింది. పల్లవి వున్నప్పుడే నా "ఏకాంత సమూహాలు" కవితా సంపుటి ఆవిష్కరణ కార్యక్రమం కూడా అనుకున్నందున పుస్తకప్రచురణ పనిలో వీర్రాజుగారు మునిగిపోయారు.మృణాలినిచే నా పుస్తకాన్ని పరిచయం చేసేటట్లుగా నిర్ణయించి పుస్తకావిష్కరణ నిర్వహించాము.ఆ పుస్తకాన్ని పల్లవికి,అనుపల్లవైన ఆశ్లేషకూ అంకితం చేసాను. నవంబర్లో కార్తీక పౌర్ణమి రోజు గృహప్రవేశం అనుకోవటం వలన ఆరోజు బంధువులూ,దగ్గరి మిత్రులతో కానిచ్చేసి, మర్నాడు ఆషి రెండవ పుట్టినరోజున అందరికీ పార్టీ ఏర్పాటు చేసాము.పల్లవి అత్తగారూ,మామగారూ,వారి బంధువులు కూడా వచ్చారు.వచ్చిన దగ్గర నుండి వాళ్ళు కొడుకు సంపాదన అంతా మేము ఖర్చుపెట్టించేస్తున్నామనేమో చాలా సీరియస్ గా వున్నారు.అది మమ్మల్ని బాధ పెట్టింది.ఈ కార్యక్రమం అయిన మర్నాడు వాళ్ళు ఏ.ఎస్.రావు నగర్ లోని చెల్లెలింటికి వెళ్ళిపోయారు. మరో రెండు రోజులు తర్వాత పల్లవీ అజయ్ కూడా వాళ్ళింటికి వెళ్ళి అక్కడి నుండే తిరుపతికి వెళ్ళి,విజయనగరం వెళ్తామని చెప్పారు.తిరిగి నాలుగైదు రోజులకు వచ్చి హైదరాబాద్ నుండే ఫ్లైట్ కి వెళ్తామన్నారు. విజయనగరం వెళ్ళేరోజు వాళ్ళందరికీ టిఫిన్ చేసి స్టేషనుకు తీసుకు వస్తానని చెప్పాను. తీరా ఆ రోజు నవంబర్ 14.బాలలదినోత్సవం.నేను సెలవు పెట్టాలనుకుంటే మా హెచ్చెమ్ తనకి ఒంట్లో బాగాలేదని అసిస్టెంట్ హెచ్చెమ్ విజయలక్ష్మీ మీరూ సెలబ్రేషన్స్ చేయమని ఫోన్ చేసింది. నేనూ సెలవు పెట్టాలనుకుంటున్నానని చెప్తే విజయలక్ష్మికి అప్పగించి మీరు తొందరగా వెళ్ళిపోండి.అంది.ఇక తప్పదని స్కూల్ కి వెళ్ళాను.తీరా విజయలక్ష్మి కూడా సెలవులో వుందని ముందురోజు ప్లాన్ వేసుకొని నన్ను ఇరికించారని తెలిసింది. హెచ్చెమ్ రూమ్ తాళాలు లేవు.అటెండర్ ని హెచ్చెమ్ ఇంటికి పంపించి ప్రోగ్రాం మొదలుపెట్టే సరికి ఆలస్యం అయింది.డాన్సులు నేర్చుకొని వచ్చిన పిల్లల్ని నిరుత్సాహ పరచలేను.నేను ఇక్కడ మధ్యలో వదిలి వెళ్ళలేను.ప్రోగ్రాం పూర్తి చేసాం ఇంటికి వెళ్ళి టిఫిన్స్ తయారుచేసి స్టేషన్ కి వెళ్ళాలి.ఒక వైపు హెచ్చెమ్ చేసిన కుట్ర వీటితో నాకు టెన్షన్ పెరిగిపోయింది.పిల్లల్నీ, టీచర్లను పంపి గదులకు తాళాలు వేసుకొని ఆటో తీసుకుని ఇంటికి వెళ్ళేసరికి రెండు దాటింది.గబగబా భోజనం చేసి చపాతీలు,కూరా చేసి పేక్ చేసుకుని ఇద్దరం స్టేషన్కు బయలుదేరి పల్లవి వాళ్ళకు అందించాము. ఆ రోజంతా శారీరకంగా, మానసికంగా అలసి పోయానేమో రాత్రి తొందరగా పడుకున్నాను.

నడక దారిలో -46

నడక దారిలో -46 ఇంట్లోకి వెళ్ళి కాళ్ళూ చేతులూ కడుక్కొని పల్లవికి పుట్టిన అనుపల్లవి పాపాయిని ఎత్తుకున్నాను.తొందరపడి ముందే లోకం లోకి వచ్చిందేమో చాలా సన్నగా వుంది.ఇంట్లో చంటిపిల్లల్ని ఎత్తుకుని చాలా కాలమైంది కదా అపురూపంగా అనిపించింది.ఎంతయినా అసలు కంటే కొసరు ముద్దు అంటారు కదా. అక్కడ పుట్టిన వెంటనే బర్త్ సర్టిఫికేట్ లో పేరు చెప్పాలట.ఇంకా మేము పేరు ఆలోచించటం పూర్తికాకుండానే పుట్టేసిందికదా.అందుకని జన్మనక్షత్రాన్ని బట్టి ఆశ్లేష అని రాయించేసారు.మేమంతా ఆషీ అని పిలుచుకోసాగాము రాత్రి భోజనానికి ఆ స్టౌలూ, వంటిల్లూ అంతా కొత్తగా వున్నా,పల్లవికి కొంచెం సాయం చేసాను.మేము రాగానే పల్లవి అత్తగారు ఇంక తమ బాధ్యత అయిపోయిందనుకున్నారేమో వాళ్ళు గదిలోకి వెళ్ళిపోయారు. రాత్రి అత్తగారు వాళ్ళకోసం చేసినప్పుడే పల్లవి రెండు చపాతీలనూ,కొంచెం కూర టప్పరువేర్ టిఫిన్ బాక్స్ లో సర్ది ఫ్రిజ్ లో పెడుతుంటే 'ఎందుకు' అని అడిగాను."ఉదయం ఆరుకే నేను బస్ పట్టుకొని ఆఫీస్ కి వెళ్ళాలి కదా" అంది. నాకు గుండె ఝల్లుమంది.మోకాలు మునిగేలా మంచు కురుస్తున్న వేళ పచ్చి పురటాలు వెళ్తుందా అని కళ్ళు చెమ్మగిల్లాయి."ఆపీసులో జాయిన్ అయిపోయావా " అన్నాను."ఆషీని చూసేందుకు వాళ్ళు ఉన్నారు కదా జాయిన్ అయిపోమన్నారు " అంది. మర్నాడు ఉదయమే లేచి రెండు మూడు లేయర్లుగా చలికోట్లు వేసుకొని ఆ చలిలో పల్లవి వెళ్తుంటే కింద వరకూ తనతో పాటూ వెళ్ళేదాన్ని.ఇండియాలో మూడునెలల వరకూ మంచం దిగకుండా బాలింతలను తల్లులు అపురూపంగా చూసుకుంటారు.నాకు జరగలేదు సరే ఈ పిల్లకూడా ఇలా కష్టపడుతోందే అని దుఃఖం వచ్చింది. అంతకన్నా నన్ను బాధించిన విషయం పల్లవి తనతో పాటూ ఒక కిట్ తీసుకు వెళ్ళేది.ఆఫీసులో స్పెషల్ గా రూమ్స్ ఉంటాయట.అక్కడ తన పాలు పంపుచేసి బాటిల్స్ నింపి ఐస్ బాక్స్ లో ఉంచి తీసుకు వస్తుంది.నింపిన బాటిల్స్ ఫ్రిజ్ లో వుంచి ఖాళీ బాటిల్స్ మర్నాడు తీసుకు వెళ్తుంది.బాటిల్స్ ని వేడి నీటి కొళాయి కింద పెడితే గడ్డకట్టిన పాలు కరుగుతాయి.అవి ఆషీకి పట్టాలి.ఇది అక్కడి వాళ్ళకు సహజమే కావచ్చు.కానీ నాకు గుండె చెరువైంది. తర్వాత్తర్వాత రాత్రి వండినవి కాకుండా నేను ఉదయమే లేచి పల్లవికి టిఫిన్ తయారు చేసి ఇచ్చేదాన్ని. అజయ్ బెంచ్ మీద ఉన్నాడు.మరో వుద్యోగం వేటలో వున్నాడు.అందువల్ల పల్లవికి వుద్యోగం తప్పని సరైంది.పల్లవి అత్తగారు " మీరు వాలంటరీ రిటైర్మెంట్ తీసుకొని ఇక్కడే వుండిపోయి మనవరాల్నీ ,వీళ్ళనీ చూసుకోవచ్చుకదా " అంది. నాకు కోపం,బాధా కలిగినా సమాధానం చెప్పలేదు. రెండుమూడు కుటుంబాలను పిలిచి భోగీ పండుగకి పాపాయికి భోగీపళ్ళు పోసాము. పండుగ వెళ్ళాక అజయ్ అమ్మా నాన్నా కూతురు దగ్గరకు వెళ్ళిపోయారు. నాకు కంప్యూటర్ మీద తెలుగు న్యూస్ పేపర్లు ఓపెన్ చేసి చదువుకోవటం నేర్పింది పల్లవి.వంటపనీ,పాపాయి స్నానం,పానం పూర్తయ్యాక పడుకోబెట్టేదాన్ని.ఆషీ లేచేలోపున పేపర్లు చదివి వీర్రాజుగారికి విశేషాలు వినిపించే దాన్ని.పల్లవి దగ్గర కూడా కుట్టు మిషను వుంది.అందుకని అప్పుడప్పుడు చిన్నచిన్న ఫ్రాకులు కుట్టే దాన్ని. ఆషీ అల్లరేమీ చేసేది కాదు.కబుర్లు చెబుతుంటే హాయిగా నవ్వులు ఒలకబోస్తూ చక్కగా ఆడుకునేది.రాత్రిపూట కూడా అల్లరి లేకుండా నిద్రపోయేది.కానీ ఏపాటి శబ్దం వచ్చినా ఉలికి పడటం ఎక్కువగా వుండేది.ఆఖరుకు ఎక్కడో వంటింట్లో కుక్కర్ విజిల్ వేసినా ఉలిక్కిపడి ఏడ్చేది.అందుకని ఆ సమయంలో దగ్గరగా వుండి చూసుకోవాల్సి వచ్చేది. పల్లవి వచ్చేసరికి నాలుగు అయ్యేది.పాపాయి పనులతో సమయం గడిచిపోతుండేది.అవసరం అయినప్పుడు పాపకి స్నానం చేయించేటప్పుడో,పాలుపట్టటానికో ,ఇతరపనుల్లో సాయం చేసినా వీర్రాజుగారికి బోలెడు ఖాళీ సమయం దొరకడంతో వచన కవిత్వం లో ఆత్మకథ రాయటం మొదలెట్టారు. వీకెండులో కూరలూ ,వెచ్చాలు తీసుకు రావటానికి అందరం బయలుదేరే వాళ్ళం.అప్పట్లో ఇండియాలో దొరికే కూరలూ,పళ్ళూ అక్కడ అంతగా దొరికేవి కాదు. ఇండియా నుండి శంకరం,పొనుగోటి కృష్ణారెడ్డి,ఉమా నుండీ ఉత్తరాలు వస్తూ వుండేవి.ఒకరోజు శంకరం ఉత్తరం ద్వారా మాడభూషి రంగాచార్యులుగారు మాసివ్ హార్ట్ ఎటాక్ తో చనిపోయినట్లు తెలిసి చాలా బాధపడ్డాము. నేను ఇక్కడికి వచ్చేటప్పుడు అయిదు సీల్డ్ కవర్లు శంకరంకి ఇచ్చి ఒక నెల పోయాక విద్యాశాఖ వారందరికీ రిజిస్టర్ పోస్టు చేయమని చెప్పాను. శంకరం నిర్వహించే చలం జయంతికి జరిపే 'చలం జీవజలం'సభ సమయంలో ప్రెస్ క్లబ్ బాత్ రూంలో కరపత్రాలకట్టలు ఉన్నాయట.నీలిమేఘాల కవయిత్రులందరిమీదా అశ్లీల పదజాలంతో ఏమేమిటో రాసిన ఆ కరపత్రాలు సాహిత్య రంగంలో పెను సంచలనం సృష్టించాయని పేపర్ వలన తెలిసింది.ఎవరు రాసారో ప్రింట్ చేసినదెవరో నిజానిజాలు తెలియలేదు.మేము ఇంత దూరంలో వుండి పోవటం వలన ఈ విషయాలన్నీ చూచాయగా మాత్రమే తెలిసాయి.ఏదేమైనా ధైర్యంగా ముందు నడుస్తున్న స్త్రీలను పడగొట్టాలంటే తీసుకునే అస్త్రం వ్యక్తిత్వహననమే కదా.ఇక్కడా అదే జరిగి వుండాలి అనుకున్నాము. నేను వీలున్నప్పుడు చదువుదామని కథల పుస్తకం తెచ్చుకున్నాను కానీ ఆషీ ఉంగా ఉంగా కబుర్లతోనే సమయం గడిచిపోయింది. ఒకరోజు పల్లవి ఆఫీస్ నుండి వచ్చే సమయంలో మంచు తుఫాను పట్టుకుంది.రోడ్డంతా మంచుతో నిండి పోవటంతో బస్ ఇంటి వరకూ రావటానికి వీలులేక దూరంగా ఆగిపోయింది.నాకు ఫోన్ చేసి వేడివేడిగా టీ చేసి రెడీగా ఉంచమని చెప్పింది.మంచులో కాళ్ళుకూరుకుపోతుంటే పైన మంచు కురుస్తుంటే అలాగే సాధ్యమైనంత వేగంగా నడవటానికి ప్రయత్నించి ఇల్లు చేరింది.పల్లవి ఇల్లు చేరే వరకూ గుండె పిడికిట్లో పెట్టుకున్నాను.రాగానే వేడి టీ కప్పు తీసుకుని స్టౌ దగ్గర వళ్ళు వెచ్చ చేసుకుంది.ఇల్లంతా కేబుల్ హీటర్లతో వెచ్చగా వున్నా తట్టుకోలేకపోయింది. టీ తాగేక వణుకు తగ్గింది.మంచులోంచి రాగానే ముట్టుకుంటే స్టాటిక్ వల్ల షాక్ కొడుతుంది.అందుకని బట్టలవీ మార్చుకొన్నాకే పల్లవికి ఆషీని ఎత్తుకోవాల్సి వచ్చేది. అదీగాక అక్కడ టోర్నెడోలు ఎక్కువట.ఆఫీసుల్లో, స్కూల్లో టోర్నెడోలు వేస్తే తీసుకోవాల్సిన తక్షణచర్యల ట్రైనింగ్ కూడా ఉంటుంది.అందుకని సైరన్ తరుచూ వినిపించేది. వెళ్ళిన కొత్తలో మంచు కురవటం చూస్తుంటే సరదాగా వుండేది.రానురానూ బయటకు వెళ్ళేందుకు కుదరక ఇంట్లో అలా నాలుగు గోడల మధ్య వుండటం విసుగుగా వుండేది.వారాంతంలో అవసరమైన వెచ్చాలకోసం మాల్స్ కి వెళ్ళటం వుండేది.రోజూ ఉద్యోగం,మీటింగులు వెళ్ళటం అలవాటు వలన కాళ్ళు కట్టేసినట్లే వుండేది. తెలుగు విశ్వవిద్యాలయంలో రచయిత్రుల మహాసభలు జరిగాయట.ఆంధ్రప్రదేశ్ సాహిత్య అకాడమీ విశ్వవిద్యాలయంలో విలీనం కాక ముందు ఆంధ్రప్రదేశ్ సాహిత్య అకాడమీ ద్వారా బహుశా నాలుగేళ్ళకోసారనుకుంటాను అఖిలభారత తెలుగు రచయిత్రుల మహాసభలు నిర్వహించేది. ఇప్పుడు వైస్ ఛాన్సలర్ అయిన డా.ఎన్.గోపీగారు మళ్ళా ఆ వరవడిని ప్రారంభిస్తే మంచిదే.కానీ నేనే ఆ సభల్ని మిస్ అయ్యానని బాధ కలిగింది. అప్పట్లో అక్కడ టీవిలో తెలుగు ఛానెల్స్ వచ్చేవి కావు.అందుకని పల్లవి వాళ్ళు దగ్గర వున్న సినీమాల వీడియో కేసెట్స్ గానీ,లేదా టీవిలో ఇంగ్లీష్ సినిమాలు గానీ ఖాళీ సమయాల్లో చూసేవాళ్ళం.లేదా పల్లవి దగ్గర వున్న లలిత సంగీతం ఆడియోలు పెట్టుకునే వాళ్ళం.అవైతే అక్కడ కూచునే వినక్కరలేదు కదా.ఆషీ పనులు చేస్తూనే రావు బాలసరస్వతి, సాలూరి రాజేశ్వరరావు పాటలు వింటూ పాడుకునే దాన్ని.పల్లవికి జోలపాడినట్లుగానే ఆషీని నిద్రపుచ్చుతూ ఎన్నో పాటలు పాడేదాన్ని. అజయ్ కి అట్లాంటాలో ఉద్యోగం వచ్చింది. అజయ్ అక్కడకు వెళ్ళి జాయిన్ అయ్యాడు.ఇల్లు దొరికిన తర్వాత మేమంతా వెళ్ళటానికి నిర్ణయం అయ్యింది . అంతవరకూ వుద్యోగంలో చేయాలని పల్లవి నిర్ణయించుకుంది.అంతే కాకుండా పాపం నాకు బాగా అలవాటైపోయింది.మేము వచ్చి నాలుగు నెలలు కావస్తోంది.అందుకని ఆషీకి స్నానం చేయించటం,ఇతర పనుల్నీ అలవాటు చేసుకోవటానికి ముందుగానే మానేస్తానని చెప్పింది. ఇక్కడ అద్దె యింట్లో వున్నప్పుడు ఇల్లు, సామాన్లు ఎలా వున్నాయో అలాగే ఓనర్లకు అప్పగించాలంట.ఏవైనా పాడౌతే వాటికి బదులుగా కొత్తవి అమర్చాలి.ఆఖరుకు బాత్ రూంలతో సహా. అందుకని వారాంతాల్లో అజయ్ వచ్చినప్పుడు ఇల్లు క్లీనింగ్ లు,ఏవి కొత్తవి అమర్చాలోనని చెకింగ్ లు మొదలెట్టారు. అజయ్ ఏ వారం అయినా రాకపోతే ఆషీని చూసుకోమని వీర్రాజుగారికి అప్పగించి ,పల్లవీ,నేనూ మాల్స్ కి వెళ్ళేవాళ్ళం. అజయ్ కి ఇల్లు దొరికిందట.అట్లాంటాకి వెళ్ళాలి కనుక పల్లవి వుద్యోగం మానేసింది.నా సహాయంతో ఆషీ పనులన్నీ పల్లవే చూసుకోవటంతో నాకు కొంచెం తీరిక దొరికింది. మూవర్స్ & పేకింగ్ వారిని పిలిచారు.బలిష్టంగా వుండి అతి సులభంగా ఎంతో బరువున్న పెద్ద సోఫాల్ని ఫేక్ చేసి మోసుకుని తీసుకు వెళ్తున్న నల్లజాతి వారిని చూస్తుంటే ఆశ్చర్య పోయాను.సామానంతా వెళ్ళిపోయింది.మర్నాడు ఫ్లైట్ కి మేము వెళ్ళాల్సి వుంది. అనుకోకుండా మా స్కూల్ లో నా సహోద్యోగిగా పనిచేసి పదవి విరమణ చేసిన లెక్కలటీచర్ ఇందిర కుమారిగారి నుండి ఫోన్.మినియాపొలీస్ లోనే వున్న ఆమె చిన్న కుమారుడి ఇంటికి వచ్చారట.నన్ను,పల్లవినీ చూడాలని వుందనీ,ఒక గంటలో మా ఇంటికి వస్తామని ఫోన్ చేసారు.తప్పక రమ్మని ఇంటి లోకేషన్ చెప్పి ఆహ్వానించాము. అన్నట్టుగానే గంటలో వారబ్బాయి కుటుంబంతో కలిసి వచ్చారు.అందరూ మాతో కలిసిపోయి కబుర్లు చెప్పారు.నేను స్కూల్లో చేరినప్పటి నుండీ ఇందిరాటీచర్ నాతో స్నేహంగా ఒక పెద్దక్కలా వుండేవారు.ఆవిడ రిటైర్ అయ్యాక ఆ పోస్టులో నాకు ప్రమోషన్ ఇవ్వలేదని తెలిసి బాధ పడ్డారు.మినియాపొలిస్ లోని మంచువర్షాలకీ,చలికీ,ఇంటిలోనే వుండాల్సిన పరిస్థితి గురించి చాలా సేపు మాట్లాడారు.వాళ్ళు ఇక్కడికి వచ్చి నాలుగు రోజులే అయిందని ,చలికి తట్టుకోవటం కష్టంగా వుంది అన్నారు.ఓగంట వుండి వెళ్ళారు.అట్లాంటా వెళ్ళాక సర్దుకున్నాక ఫోన్ చేస్తానని వాళ్ళ అబ్బాయి నెంబర్ తీసుకున్నాను. మర్నాడు ఫ్లైట్ కి అట్లాంటా బయలుదేరాము.అయితే ఫ్లైట్ బయలుదేరినప్పుడు, లాండింగ్ సమయంలో ఆ. శబ్దానికి ఆషీ ఒకటే ఏడుపు మొదలెట్టింది.ఈపిల్లకి శబ్దాలు వింటే ఇంత బెదురేమిటో అనుకున్నాము.పెరిగిన తర్వాత తగ్గుతుందేమో అనుకున్నాము.అట్లాంటాలో వీళ్ళ ఇంటికి దగ్గరలోనే పైలట్ ట్రైనింగ్ సెంటర్ ఉండటంతో మాటిమాటికీ విమానాల లాండింగ్, ఫ్లైయింగ్ శబ్దాలు వినిపించుతూ వుండేవి. కొన్నాళ్ళు అయితే ఆ శబ్దాలు వినీ వినీ ఆషీ అలవాటు పడితే ఏడుపు తగ్గుతుందేమో అనుకున్నాము. అట్లాంటాలో వాతావరణం ఇండియాలో లాగే వుండటంతో సాయంత్రం పూట పల్లవీ,నేనూ ఆషీని తీసుకోని అక్కడే బయట తిరిగే వాళ్ళం. ఓ వారం రోజులయ్యాక ఇందిరా టీచర్ తో మాట్లాడాలని ఫోన్ చేసాను.ఒక షాకింగ్ న్యూస్.ఆ రోజే చర్చ్ కి వెళ్ళొచ్చిన తర్వాత లంచ్ కాగానే పడుకుని నిద్రలోనే మాసివ్ హార్ట్ ఎటాక్ వచ్చిందట.చలికి తట్టుకోవటం కష్టంగా ఉంది అన్నారు.ఆరునెలలు పిల్లలతో ఉండాలని వచ్చిన ఆమె ఇలా లోకం నుండే వెళ్లిపోయారని తెలిసి చాలా దుఃఖం కలిగింది. అట్లాంటాలో నీటి లోపల వుండే జార్జియా అక్వేరియం ఒక వారాంతం వెళ్ళి చూసాము.చాలా రకాల పెద్ద పెద్ద చేపలు మనపై నుండి ఈదుకుంటూ పోతుంటే చూడటం అద్భుతంగా అనిపించింది .మరో వారాంతంలో జార్జియా స్టోన్ మౌంటెన్ పార్క్ కి వెళ్ళాము.మౌంటెన్ గోడ మీద నలుగురు నాయకుల ముఖాలు చెక్కివున్నాయి.నాకు మాత్రం ఇండియాలోని గుడుల లోని శిల్ప సౌందర్యం దగ్గర ఇది ఏముంది అనిపించింది.చాలామంది అమెరికన్లు ఫోల్డింగ్ కుర్చీలు,తినటానికి రకరకాల పదార్థాలతో వచ్చారు.మేము కాసేపు వుండి వచ్చేసాము. ఆషీకి అయిదోనెలరాగానే ఒక రోజు అన్నప్రాసన కూడా చేసాము.కొద్దికొద్దిగా ఘన పదార్థాలు తినటం అలవాటు చేయటం ప్రారంభించాము. మేము వచ్చి అయిదు నెలలు దాటింది.స్కూల్ తెరిచే సమయానికి ఇండియా వెళ్ళేలా నిర్ణయించుకున్నారు.అందుకని అక్కడి వాళ్ళకు చిన్న చిన్న కానుకలు కానుకలు కొనాల్సి వుంది. మేము బయలుదేరేటప్పుడు బయట వరండా తాళాలు పక్కవాళ్ళకి ఇచ్చాము. పనిఆమెకి అప్పుడప్పుడు వచ్చి మొక్కలకి నీళ్ళు వేయమని చెప్పాము.అందుకని అయిదునెలలకీ ఆమెకి జీతం డబ్బు కూడా ఇచ్చేసాము. ఆదివారం అయితే శంకరంగారు తాను వెళ్ళి ఇల్లు శుభ్రం చేయిస్తానని అన్నారు.కానీ.ఆమె రాలేదట.శంకరంగారే వెళ్ళినప్పుడు మొక్కలకు నీళ్ళు పోసారట.మెము వచ్చే ముందు కూడా పాపం ఆయనే కొంత శుభ్రం చేసారని తెలిసి మేము బాధపడ్డాము. మేము బయలుదేరే రోజు వచ్చింది.అసలు కంటే కొసరు ముద్దు అన్నట్లు ఆషీతో అనుబంధం పెరిగి వదిలిపెట్టి వెళ్ళటం కష్టంగా అనిపించింది.పల్లవికి జాగ్రత్తలు చెప్పి ఫ్లైట్ ఎక్కటానికి ఎయిర్ పోర్ట్ లోకి వెళ్ళిపోయాము. మొత్తంమీద ఎలాగైతేనేం మా అమెరికా ప్రయాణం పూర్తిచేసుకుని ఇండియాకు తిరిగి వచ్చాం.ఎయిర్ పోర్ట్ కి కృష్ణారెడ్డిగారూ, శంకరంగారూ వచ్చారు.క్షేమంగా ఇంటికి చేరాము.వరండాలోని మా మొక్కల్ని చూసుకున్నాము.మూడునెలలుగా ఎండాకాలమే కావటంతో నీళ్ళు వేసినా దిగులు ముఖంతో వున్నాయనిపించింది.రెండురోజులు వరసగా నా చేతులతో నీళ్ళు పడేసరికి నన్ను చూసి నవ్వుతూ పలకరించి కళకళలాడాయి.ఆ దృశ్యం నాచే 'నిరీక్షణల కొసం చివర' అనే కవిత రాయించింది. స్కూల్ తెరిచేలోగా ఇల్లంతా సర్దుకుని ఒక కొలిక్కి తీసుకువచ్చాక వీర్రాజు గారూ ,నేనూ అక్కడి కబుర్లు చెప్పుకుంటూ ".వాళ్ళిద్దరూ బాగానే వున్నారు.ఆషీ కొంచెం పెరిగాక పల్లవికూడా వుద్యోగం చేస్తే ఆర్థికంగా పుంజుకుంటారు.ఇక్కడకు వస్తారో అక్కడే స్థిరపడతారో‌.కాని ఇక్కడ ఇల్లు ఏదైనా కొంటామన్నారు.ఇంక మనం ఏమీ పల్లవి కోసం డబ్బు దాచాల్సిన పనిలేదు.ఇంకా పల్లవి గురించి ఆలోచించక్కరలేదు.మనం మనపుస్తకాలు వేసుకుంటూ మనకోసమే మనం బతకొచ్చు." అని తృప్తిగా వూపిరి పీల్చుకున్నాము.

నడక దారిలో -45

నడక దారిలో -45 డా.భార్గవీరావు ఒకసారి మాయింటికి వచ్చినప్పుడు 'వందమంది రచయిత్రుల వందకథలను సంకలనం చేయాలనుకుంటున్నాను ' అన్నారు.సరే ముగ్గురం కూర్చొని జాబితా తయారు చేసాం.అయితే కనీసం ఒక సంపుటి అయినా వచ్చిన రచయిత్రులను తీసుకుంటే బాగుంటుందని వీర్రాజుగారు అన్నారు.ఆ రకంగా కొందరి పేర్లు తొలగించాం.వందకన్నా ఎక్కువ పేర్లువున్నాయి.భార్గవిరావు " వారందరికీ వుత్తరాలు రాస్తాను.స్పందించిన వారి కథలు మాత్రమే తీసుకుంటాను.చనిపోయిన వారి కథల్ని మనమే ఎంపిక చేద్దాం" అన్నారు.ఆ పని మొదలైంది.ఆమె మమ్మల్ని ఒక్కరినే కాక చాలా మందిని సంప్రదించింది.దాంతో మొగమాటాలకి లోబడి ఒక్క కథ రాసిన వారివి కూడా ఆమె తీసుకున్నారు.అది మాకు నచ్చకపోయినా మౌనంగా వూరుకున్నాము.భార్గవీరావు సంపాదకత్వంగానే వందమంది రచయిత్రుల వందకథలతో "నూరేళ్ళ పంట" సంకలనం మిళిందీప్రకాశన్ వాళ్ళ ద్వారా వెలువడింది. నూరేళ్ళపంటకి మంచి గుర్తింపు రావటంతో అదేవిధంగా వందమంది కవయిత్రుల సంకలనం మన ఇద్దరం కలిసి వేద్దాం అంది భార్గవీరావు.మొల్లదగ్గరనుండి మొదలు పెడదాం అంటే సరే అన్నాను.కవయిత్రుల జాబితా తయారుచేసి వాళ్ళందరికీ ఉత్తరాలు రాసి వాళ్ళ కవితా సంపుటాలను పంపించమని కోరాము.అయితే కొందరు కవయిత్రులు వారే తప్ప ఇతరులు కవయిత్రులూ,కథకులు కానేకారని భావించి కవిత ఇవ్వటానికి నిరాకరించారు.ఒకరిద్దరు ఇవ్వనన్నంతలో ఆగదు కదా. కవితా సంపుటాలు చదివి అంతకుముందు సంకలనాలలో రాని మంచి కవితలను ఎంపిక కోసం చదవటం నాకు ఆనందం కలిగించింది.అనుకున్నట్లుగా వందమంది కవయిత్రులు కవితా సంకలనం " ముద్ర" ను కూడా మిళిందీ ప్రకాశన్ వారే ప్రచురించారు.మేము ముందుమాటలో కొందరు వాళ్ళ కవితలను చేర్చటానికి ఇష్టపడలేదనే మాటల్ని స్పష్టంగా రాసినా సమీక్షలు రాసిన వారు ఒకరిద్దరు ఎత్తి చూపటం భార్గవీరావుకు ఆగ్రహం తెప్పించింది. " చిన్నన్నయ్యకి గాల్ బ్లాడర్ లో స్టోన్స్ ఏర్పడ్డాయనీ,ఆపరేషన్ చేయించుకుంటున్నాడనీ,నీకు హిస్ట్రెక్టమి జరిగినప్పుడు సత్యవతి సాయానికి వచ్చింది కనుక నువ్వు వాళ్ళకి సాయం వస్తే బాగుంటుందని " మా పెద్దక్క ఉత్తరం రాసింది.నాకు సంక్రాంతి సెలవులే కనుక రిజర్వేషన్ చేయించుకుని విజయనగరం వెళ్ళాను.నాతో వాళ్ళు సంబంధం తెంచుకున్నా గానీ నేను రావటం ఆశ్చర్యం కలిగింది.నాతో ఎక్కువ మాట్లాడకపోయినా ఆపరేషను అయ్యేవరకూ సాయంగా వుండి తిరిగి వచ్చేసాను. అప్పట్లో జాతీయ ఛానెల్లో చాలా మంచి ధారావాహికలు రావటంతో ఎంతో అలసిపోయినా సరే చూడటం అలవాటైంది.అమరావతికథలుకూడా హిందీలో నాటకాలుగా వచ్చేవి.అలాగే ఒక సంచలనాత్మక సుదీర్ఘ ధారావాహికగా మొట్టమొదటగా సులోచనారాణి రాసిన "రుతురాగాలు" సప్తగిరి ఛానెల్లో టెలీకాష్ట్ అయ్యేది నేను కాలేజీలో చదువుతున్న రోజుల్లో యద్దనపూడి సీరియల్ యువతరానికీ,మహిళాపాఠకులకూ ఎంత క్రేజ్ కలిగించిందో అంత క్రేజ్ రుతురాగాలు కూడా కలిగించిందనే చెప్పాలి.బిందునాయుడు,మంజునాయుడు దీనిని గొప్పగా తీసారు.సాయంత్రం నాలుగున్నర కల్లా అందర్నీ టీవీ ముందుకు తీసుకువచ్చిన మొట్టమొదటి తెలుగు టీవీ సీరియల్ గా చెప్పుకోవచ్చు.కానీ దానిని తర్వాత్తర్వాత మరీ సాగదీసి విసుగెత్తించారు. నాకు తొందరగా బస్సు దొరికితే సీరియల్ టైముకు అందుకునే దాన్ని. దాని తర్వాత ఇక పుంఖానుపుంఖాలుగా వాళ్ళవి వస్తూనే వున్నాయి. ఇంక మా స్కూల్ లో ఎయిడెడ్ స్కూల్లో సీనియారిటీని బట్టి అందులో ప్రమోషన్ ఇవ్వాలి.అంతకుముందు లెక్కలు పోస్టులో సోషల్ టీచర్కి ఇచ్చారు ఆమె హెచ్చెమ్ గా ప్రమోట్ కావటంతో ఖాళీ అయ్యింది.నన్ను అందులో నింపాలి.కానీ ఆమె నాకు ప్రమోషన్ ఇవ్వటం ఇష్టంలేక దానిని అలా ఖాళీగానే వుంచి నా జూనియర్స్ నింపాలన్నట్లుచూసింది.ఇంక నాకు విపరీతమైన కోపం వచ్చి ఎమ్మె, ఎమ్మెస్సీ పీజీ సర్టిఫికెట్లు జిరాక్స్ కాపీలు చించి ఆమెపై విసిరేసి అరిచాను. నా ఆవేశాన్నీ,కోపాన్నీ,ఆవేదననీ పట్టలేక వీర్రాజుగారితో చెప్పాలంటే ఉద్యోగం మానేయమంటారు.అందుకని చెప్పలేదు.క్లాసులు తీసుకోవటం మానేస్తే పిల్లలు నష్టపోతారు.అందుకని పాఠాలు మాత్రం మానేయకుండా ఏంచేయాలో అనే ఆలోచనలో పడ్డాను. నేను స్కూలు లో జాయిన్ అయిన దగ్గర నుండి జరిగిన పరిణామాల్ని,వివక్షతలతో నాకు ప్రమోషన్ ఇవ్వని విషయాల్ని కూలంకుషంగా ఉత్తరం రాసి అయిదు కాపీలను సంబంధిత అధికారులకు రిజిస్టర్ పోష్టులో మూడు నెలలకు ఒకసారి పోష్టు చేయసాగాను.మన ప్రభుత్వఆఫీసుల సంగతి తెలిసినా పంపిపుతూనే ఉన్నాను. అవి బుట్టదాఖలు అవుతూ వచ్చాయి.అయినా నేను మౌనపోరాటం మలా సాధించాలని చూసాను. పల్లవి న్యూజెర్సీ నుండి వచ్చేసి మినియాపోలిస్ లోనే ఉద్యోగంలో చేరింది.కాని అక్కడ నిత్యమూ మంచు కురుస్తుంది.అదీగాక టార్నిడోలు కూడా తరుచూ వస్తుంటాయట. అందుకని నేను పల్లవికి మెయిల్ ద్వారా రోజూ కాంటాక్ట్ లో ఉండాలని నేర్చుకోవటానికి దగ్గర లోని కంప్యూటర్ సెంటర్ లో చేరాను.స్కూలు నుంచి వచ్చి ఆరింటికి వెళ్ళేదాన్ని .అయితే నేర్పించే ముస్లింకుర్రాడికి తెలుగు రాదు, ఇంగ్లీష్ కూడా వచ్చినట్లు లేదు.నాకు ఉర్దూ రాదు.ఇంగ్లీషు పెద్దగా రాదు.ఆ అబ్బాయి ఉర్దూ తప్ప మాట్లాడటం లేదు.దాంతో నెలరోజులు ఎలాగో పూర్తిచేసి మానేసాను.ఆ నెలరోజుల్లో కంప్యూటర్ ఆపరేట్ చేయటం ,PPT లు తయారుచేయటం,కాస్తంత ఎక్సెల్ సీటు నింపడం తప్ప మరేమీ రాలేదు. భారవి ద్వారా ఒక కంప్యూటర్ కొనుక్కున్నాను.అంతకుముందు పక్కింట్లో ఉండే రఘు నాకు rediff mail ఐడీ చేసి మెయిల్ ఎలా ఇవ్వాలో ,ఎలా ఓపెన్ చేసి చూడాలో నేర్పాడు.ఎప్పుడైనా మర్చిపోతానేమోనని ఒక పుస్తకంలో అన్నీ రాసి చెప్పాడు. అంతలో ఒక శుభవార్త.నేను అమ్మమ్మను కాబోతున్నానని.నేను సంతోషంతో పొంగి పోయాను.అయితే అమెరికా ప్రయాణం తప్పదు అనుకున్నాము.పల్లవి అత్తగారూవాళ్ళూ ముందుగా వెళ్తామనీ పల్లవి డెలివరీ అయిన తర్వాత మమ్మల్ని రమ్మన్నారు.తర్వాత వాళ్ళ అమ్మాయి డెలివరీ టైమ్ కి అక్కడికి వెళ్ళిపోతామన్నారు.ఏ ఆడపిల్లకైనా తల్లి కాబోతున్న సమయంలో తల్లి పక్కనే వుండాలనుకుంటుంది.నాకు కూడా పల్లవిని గర్భంతో ఉండగా దగ్గర వుండటం, తనకి ఇష్టమైనవి,తినాలనుకున్నవీ చేసి పెట్టాలనే కోరిక తీరలేదు. నేను ఆసమయంలో అనుభవించిన వెలితి పల్లవికి రాకూడదనుకున్నాను.కానీ నాకు నచ్చక పోయినా అదే నిర్ణయం అయ్యింది. మాకు పాస్పోర్టులు కూడా లేవు.ముందు ఆ ప్రోసెసింగ్ మొదలు పెట్టాము.అంతేకాక డిపార్ట్మెంట్ నుండి నాకు ఆరునెలలు సెలవులకి అంగీకారంకి ప్రయత్నించాలి. డిసెంబర్ మొదటి వారంలో డెలివరీ కావచ్చని అంచనాతో అజయ్ వాళ్ళ అమ్మా నాన్న నవంబర్ మొదటివారంలో వెళ్ళి రెండు నెలలు ఉండి మేము జనవరిలోనో ఫిబ్రవరి లోనో వస్తే వాళ్ళ అమ్మాయి దగ్గరకు వెళ్ళాలని నిర్ణయం అయ్యింది. ప్రతీరోజూ కంప్యూటర్ మెయిల్ చెక్ చేసుకొని పల్లవికి రెండు ముక్కలు రాసే దాన్ని.పల్లవిని కూడా అలానే ఎలా ఉన్నది రాయమనేదాన్ని. ఆరోజు ఎప్పటిలాగే స్కూలు నుండి వచ్చాక మెయిల్ చూస్తే ఆరోజు హాస్పిటల్ కి చెకప్ కి వెళ్తున్నానని వచ్చాక ఏ విషయమూ మెయిల్ చేస్తానని పల్లవి మెయిల్ పెట్టింది.కంప్యూటర్ ఆఫ్ చేసేసాను. త్యాగరాజగానసభలో ఏదో సాహిత్య సమావేశం వుందని,నేనూ పక్కింట్లోనే వున్న పోలాప్రగడ రాజ్యలక్ష్మి గారూ వెళ్దామనుకున్నాము. ఆరుగంటలకు తయారై ఆటో పిలవాలనుకున్నాము.అయితే కరెంట్ పోయింది.ఎప్పటికీ రావటంలేదు.చిక్కడపల్లి ప్రెస్ కి వెళ్ళిన వీర్రాజుగారు అప్పుడే వచ్చి చిక్కడపల్లి అంతా కరెంట్ పోయింది. గ్రిడ్ లోనే సమస్య వచ్చిందని ఎప్పటికి వస్తుందో తెలియదని అంటున్నారనీ చెప్పారు.ఇంక ఈ చీకట్లో వెళ్ళటం ఎందుకని మేము వెళ్ళే కార్యక్రమం మానుకున్నాము. సరిగ్గా ఎనిమిదిన్నరకి కరెంటు వచ్చింది.టీవీ ఆన్ చేసాము అమెరికాలో ఉగ్రదాడి అని బ్రేకింగ్ న్యూస్ వస్తోంది.ముందు మాకేమీ అర్థం కాలేదు.వరల్డ్ ట్రేడ్ సెంటర్ జంటటవర్లు కూలిపోవడం,పెంటగన్ పై దాడీ టీవీలో చూపిస్తుంటే గుండెల్లోంచి వణుకు మొదలయ్యింది. కంప్యూటర్ తెరిచి పల్లవి మెయిల్ చూడాలనుకుంటే సర్వర్ డౌన్ అయ్యి రావటం లేదు. అంతలో స్నేహితులనుండి ఫోన్లు రావటం మొదలయ్యాయి. "ఉగ్రదాడి గురించి మాట్లాడుతూ పల్లవి వాళ్ళు బాగున్నారా " అని ,అలాగే అక్కడవున్న వాళ్ళ పిల్లలు గురించి క్షేమ సమాచారాలు తెలియజేసారు.క్రింద ఇంటి సరోజినీ గారూ,యజ్ణప్రభ గారూ ఫోన్ చేసి వాళ్ళ పిల్లలు సంగతి చెప్పి పల్లవి గురించి అడిగారు. అందరి కంఠాల్లో భయం.గుండెల్లో దుఃఖం .పల్లవి నుండి ఫోన్ వస్తుందేమోనని ఒళ్ళంతా చెవులు చేసుకుని ఫోన్ దగ్గరే కూర్చున్నాం.అంతలో ఫోన్ వచ్చింది.హాస్పటల్ కి వెళ్ళి వచ్చానని బాగానే వున్నామని,తమకేమీ ఇబ్బంది లేదని చెప్పాక గుండెలనిండా ఊపిరి తీసుకున్నాం.కానీ ..కానీ... ఆందోళన తగ్గలేదు.దేశదేశాలనుండి చదువులూ,ఉద్యోగాలకూ యువతరం అమెరికాకు తరలిపోతోంది.అప్పులు చేసి మరీ తల్లిదండ్రులు ఆశతో పంపుతున్నారు.ఎంతమందికి గుండెకోత అయ్యిందో కదా అనిపించింది. మరి కొన్ని రోజులకే పిచ్చుక మీద బ్రహ్మాస్త్రంలా అమెరికా ఆఫ్ఘన్ యుధ్ధం మొదలైంది. నాలోని ఆందోళననీ,ఆవేదననీ ఓ కవితగా రాసి వీర్రాజు గారికి చూపించాను.చాలా బాగా రాసావనీ,మరికొంత పెంచి దీర్ఘ కవితగా రాయగలవేమో చూడమని వీర్రాజు గారు అన్నారు. అంతే యుద్ధమూలాలు అన్వేషించటమేకాక, మత విద్వేషాలు యుద్ధానికెలా దోహదమౌతాయో, ఎన్ని కుటుంబాలు, సంక్షోభాలలో ఇరుక్కుంటాయో, యుద్ధ పరిణామాల నేపథ్యంలో ఎందరు తల్లులు గర్భశోకంలో గుండెకోతను అనుభవిస్తారో,చరిత్ర లోతుల్లోకి వెళ్ళి వీటన్నిటికీ నా దృష్టి కోణంలో కార్యకారణాలను "యుద్ధం ఒక గుండె కోత"ని దీర్ఘ కవిత అక్షరీకరించాను.ఆ వెంటనే పుస్తక రూపంలోకి తీసుకు వచ్చి నాగభైరవ కోటేశ్వరరావు గారి అధ్యక్షతన,అద్దేపల్లి రామమోహనరావు గారు వక్తగా పుస్తకావిష్కరణ జరిపాము. వడలి మందేశ్వరరావు,కోవెల సంపత్కుమారాచార్య,ఆంవత్స సోమసుందర్ గార్లు నా పుస్తకం అందుకోగానే సుదీర్ఘ వ్యాసాలను రాసారు.అనేకమంది ప్రముఖుల ప్రసంశలు ఆ పుస్తకానికి లభించాయి. అమెరికాలోని దాడులు,యుద్ధం ఇవన్నీ పల్లవికి సబ్ కాన్సాస్ లో ఆందోళన కలిగించాయి ఓ రోజున అకస్మాత్తుగా ఏడవనెలలోనే నొప్పులు రావటంతో హాస్పిటల్ లో జాయిన్ అయింది.నెలరోజులకు పైనే ట్రీట్మెంట్ తీసుకోవాల్సి వచ్చింది.డిస్ఛార్జి అయి ఇంటికి వచ్చి ఓ వారం రోజుల ఆఫీసుకు వెళ్ళేసరికి మళ్ళా అదే సమస్య రావటంతో హాస్పిటల్ లో జాయిన్ అయ్యేది. రెక్కలు కట్టుకుని నాకు వెళ్ళాలనిపించింది.కానీ ఎలా? పాస్పోర్టులు వచ్చేసాయి వీసాకి ప్రోసెసింగ్ మొదలెట్టాము.జనవరిలో వెళ్తే వేసవి సెలవులు కలిసొస్తాయని ప్లాన్ చేసాను.డిసెంబర్ కి నేను పోర్షన్ పూర్తి చేసేస్తే పిల్లలకి రివిజన్ చేయిస్తే చాలు అనుకున్నాను.కానీ హెచ్చెమ్ గా వున్న ఉషా " నీవి ఇంపార్టెంట్ సబ్జెక్టులు నీకు బదులుగా ఎవరినైనా ఎంపాయెంట్ చేస్తేనే లీవ్ సెంక్షన్ చేస్తానని చైర్మన్ గారు అన్నారు"అని అంది.నిజానికి అవి ఆమె మాటలే.అంతకు ముందు ఆమె కూడా ఆరేసినెలలు సెలవు పెట్టి వెళ్ళింది.అప్పుడు లేని నిబంధన నాకు పెట్టింది. ఏమి చేయాలో అనే ఆలోచనలో స్త్రీ సంఘటన లక్ష్మి కలిసినప్పుడు మాటలు సందర్భంలో అన్నాను.లక్ష్మి చెల్లెలు కల్పన ప్రస్తుతం ఖాళీగా వుందని ఆమెని పంపుతానంది.పెద్దసమస్య తీరింది. మొత్తంమీద నాకు దారి సుగమం అయ్యింది. పల్లవి అత్త,మామలు నవంబరు మొదటి వారంలో వెళ్ళారు. అనుకోకుండా ఒకరోజు వుదయమే పల్లవికి డెలివరీ అయ్యిందనీ,పాపాయి పుట్టిందని ఫోన్ వచ్చింది.మా ప్రయాణం తేదీ ఇంకా రెండునెలలు వుంది ఈ లోపునే తొందరపడి పాపాయి పుట్టేసింది అనుకున్నాము. అప్పుడే నాకు ఎరియర్స్ అందటంతో పాపకీ,పల్లవికీ బంగారు గొలుసులు ,ఇంకా కావలసిన వస్తువులు కొన్నాను. మా ప్రయాణానికి సామాను సర్దుకోవడం ఇవన్నింటికీ రఘు,శంకరం,పొనుగోటి కృష్ణారెడ్డి సహకరించారు.అప్పుడప్పుడు వచ్చి ఇల్లు చూసుకుంటామని, మొక్కలకు నీళ్ళు పోయటం ,పని అమ్మాయితో ఇల్లు శుభ్రం చేయించటం చేయిస్తామని చెప్పారు. సెప్టెంబర్ 11 సంఘటన జరిగి ఎన్నో రోజులు కాలేదు కనుక ఎయిర్ పోర్ట్ ల్లో తనీఖీలు ఎక్కువగా వుండటం వలన రఘు చెకిన్ అయ్యే వరకూ కూడా లోపలికి రావటానికి కుదరలేదు.లాంజ్ లో కూర్చున్నప్పుడు చంటి పిల్లాడిని ఎత్తుకున్న ఒక అమ్మాయి మమ్మల్ని చూసి తాను కూడా మినియాపొలిస్ కే వస్తున్నట్లు తెలియజేసి తనకి కూడా మా సహాయం కోరింది.మాకు కూడా సహకరించింది. కలలో కూడా ఊహించని విధంగా తొలిసారి విమానం ఎక్కాము.తీరా ఎక్కినా వెంటనే ఏదో సమస్యవచ్చి ఆగి పోయి ఆలస్యంగా బయలుదేరింది.హైదరాబాద్ లో ఆలస్యం కావటంతో లండన్ లో కనెక్టెడ్ ఫ్లైట్ వెళ్ళిపోయింది.దాంతో లండన్ లో ఆ రాత్రికి హొటల్ రూమ్స్ కి పంపారు.పక్క రూమ్ లోనే ఆ అమ్మాయి కూడా వుండటంతో డిన్నర్ కి తీసుకు వెళ్ళింది.బఫే కావటంతో ఏవి తినదగినవో తెలియకపోతే ఆ అమ్మాయే తీసి ఇచ్చింది.పేరు తెలియని ఆ పధార్థాలేవీ తినలేక తిన్నామనిపించాము. ఉదయమే లేచి తయారయ్యాము.ఆ అమ్మాయి తను స్నానం చేసేంతవరకూ బాబుని మాకు అప్పగించింది. హొటలు నుండి బస్సులో ఎయిర్ పోర్ట్ కి తీసుకువెళ్ళి ఫ్లైట్ ఎక్కించారు.ఎలా అయితేనేం మిన్నియాపోలిస్ ఎయిర్ పోర్ట్ లో దిగాం.మా సూట్ కేసులు కూడ తీసుకోటానికి కూడా ఆ అమ్మాయి సాయం చేసింది.ఆ అమ్మాయి సాయంగా వుండటం మాకు ఇబ్బంది కలగలేదు. కానీ అడుగడుగునా మాకు చెకింగులు అవుతూనే వున్నాయి.అదే పెద్ద ఇబ్బందిగా మారింది. ముందురోజు రావాల్సిన వాళ్ళం రాకపోయేసరికి పల్లవీ,అజయ్ కంగారు పడ్డారు.తర్వాత వాళ్ళకి విషయం తెలిసింది.అజయ్ , వాళ్ళ నాన్నగారు ఎయిర్ పోర్ట్ కి వచ్చారు. ఎయిర్ పోర్ట్ నుండి కారులో ఎక్కే సరికే చిలికి వణుకు పుట్టింది.రోడ్లపక్కనంతా మంచు కుప్పలు.ఎట్టకేలకు పల్లవి ఇల్లు చేరాము. -- శీలా సుభద్రాదేవి

నాదో చిన్నమాట - కథారామంలోపూలతావులు

~ నాదో చిన్నమాట ~ 2010లో వందేళ్ళ కథాప్రస్థానం సందర్భంగా తెలుగు రాష్ట్రంలోనే కాక బయటున్న తెలుగు కథకులందరితో ఎన్నో సమావేశాలూ, ఎన్నో ఇంటర్వ్యూలూ, వ్యాసాలూ, అభిప్రాయాలు వెలువడ్డాయి. మొదటి కథారచయిత్రిగా భండారు అచ్చమాంబను పేర్కొని, ఆపైన 1980 తర్వాత రాసిన రచయిత్రులనే అనేకమంది పేర్కొన్నారు. ఒక ఛానల్ కోసం 'వందేళ్ళ కథకు వందనాలు' పేరిట 118 మంది కథకుల కథలను పరిచయం చేసిన గొల్లపూడి మారుతీరావు కేవలం పన్నెండుమంది రచయిత్రుల కథలనే స్వీకరించటంకూడా గమనించాల్సిన విషయమే. అవన్నీ గమనించిన తరువాత 1910కి - 1980కి మధ్య ఒకరిద్దరు తప్ప కథారచయిత్రులు లేరా అనే ఆశ్చర్యం కలిగింది. అరవయ్యో దశకంలో పత్రిక లన్నింటిలో ప్రభంజనం సృష్టించిన రచయిత్రులంతా ఏమయ్యారు? వారు నవలలే తప్ప చెప్పుకోదగిన కథలేమీ రాయలేదా? రాసినా విమర్శకులు, చాలామంది. పేర్కొన్నట్లు, ప్రేమలూ-పెళ్ళిళ్ళూ, కుటుంబాలూ, అపార్థాలూ, కలహాలతో నిండిన వంటింటి సాహిత్యమేనా? - ఇలా అనేక సందేహాలు నన్ను చుట్టుముట్టాయి. 1950కి ముందు రచయిత్రులనీ, వారి కథల్నీ సేకరించటం నాకు అలవికాని పనిగా తోచింది. అందుకని స్వాతంత్య్రానంతర కథారచయిత్రులను- అంటే 1950ల నుండి 1980ల వరకూ అనగా నా ముందుతరం రచయిత్రులను, అందులోనూ కథలు రాసినప్పటికీ కేవలం నవలారచయిత్రులుగా మాత్రమే పాఠకులూ, విమర్శకులూ గుర్తించే వారినికూడా ఎంపిక చేసుకున్నాను. రచయిత్రుల కథాసంపుటాలను సేకరించి, వాటిలో లేని కథలను కథానిలయం వెబ్సైట్ నుండి దిగుమతి చేసుకుని చదివాను. ఆ రోజుల్లో పబ్లిషర్లు పుస్తకాలు వేసుకొని అమ్ముకునేవారు. అందువల్ల ప్రచురింపబడిన కథల సంపుటాలకు ఆవిష్కరణ సభలూ, ఉపన్యాసాలూ, వ్యాసాలు రాయించుకోవటం వంటి ప్రచార పటాటోపాలు లేక ఆ యా రచయిత్రుల కథల సంపుటాలు ఎన్ని వెలుగు చూశాయో కూడా తెలియని పరిస్థితి. చాలామంది రచయిత్రుల కథలు యాభైకి పైగానే దొరికాయి. ఒక్కొక్కరివి చదువుతుంటే ఆనందం, ఆశ్చర్యం, ఉత్సాహం ముప్పేటలుగా నన్ను ఉక్కిరిబిక్కిరి చేశాయి. ఏ రచయితవీ వాళ్ళు రాసిన రచనలన్నీ అత్యద్భుతంగా ఉండవు. అలాగే ప్రతీ రచయితా, రచయిత్రుల సాహిత్యంలోనూ పేర్కొనదగినట్టి రచనలు కొన్నైనా ఉంటాయి. ఆ పనే నేను చేపట్టాను. ఆశ్చర్యకరంగా రచయిత్రులు రాసిన కథల్లో ఎన్నో ఆణిముత్యాల్లాంటి కథలు దొరికాయి. ఆ యా రచయిత్రులకు సమకాలీనులైన రచయితలకు తీసిపోని విధంగా, రచయితలుకూడా స్వీకరించనటువంటి కథాంశాలను తీసుకొని సమర్థవంతంగా రాసిన కథలు ఉన్నాయి. అటువంటి విభిన్న కథాంశాలతో, విభిన్న కథనాలతో రాసిన కథల్నీ, తమకే స్వంతమైన ప్రత్యేక ముద్రని సాధించిన రచయిత్రుల కథల్నీ, కథల్లో మాండలికాల్ని ఉపయోగించి రచనలు చేయని కాలంలోనే చక్కటి తమదైన మాండలిక పద్ధతిలో రాసిన కథల్నీ, దిగువ తరగతుల జీవన విధానాల్నీ, బడుగు బలహీనవర్గాల జీవన విధ్వంసాలనూ శక్తివంతంగా రాసిన కథల్నీ ఆ యా రచయిత్రులు ఆ కథల్ని రాసిన నాటి సమాజ తీరుతెన్నుల్నీ ప్రస్ఫుటింపజేసే కథలన్నింటినీ పరిచయం చేశాను. నా ముందుతరం రచయిత్రుల గురించే రాయాలనుకున్నాను కానీ, తప్పక రాసి తీరాల్సిందే అనిపించటం వలన, నా సమకాలీన రచయిత్రులు ముగ్గురి కథలను గురించికూడా వ్యాసాలు రాశాను. ఇందులో కొంతమంది ఈనాటి తరం కథకులకు తెలియకుండా మరుగున పడిపోయిన విస్మృత కథారచయిత్రులు కొందరు ఉన్నారు. రచయిత్రుల కథల గురించి వ్యాసాలు రాసేటప్పుడు; వారు రాసిన కథలలో ప్రత్యేకతతో కూడిన కథాంశాల్నీ, కథన శిల్పాన్నీ, భాషనీ, భావసాంద్రతనీ, కథలోని పాత్రల విశిష్టతనీ, పాత్రల్ని రూపుదిద్దిన విధానాన్నీ, కథల్లో స్త్రీ అస్తిత్వాన్ని ప్రకటించిన విధానాన్నీ పరిగణనలోకి తీసుకున్నాను. కొన్ని లోపాలున్న కథలూ ఉండి ఉంటాయి. కానీ నేను ఈ వ్యాసాల్ని రాయాలని సంకల్పించుకున్న కారణం ఈతరం కథకులకు ముందుతరం రచయిత్రులను పరిచయం చేయాలనుకోవటమే సన్నీపనికి పురికొల్పింది. వీళ్ళుకాకుండా ఇంకా రాయదగిన రచయిత్రులున్నారు. కానీ నా పరిమితికి లోబడి కొందరిని వదిలేయాల్సి వచ్చింది. మరుగున పడిపోతున్న కథల్నీ, రచయిత్రుల్నీ వెలికితెచ్చి వందేళ్ళ కథాప్రస్థానంలోని శూన్యాన్ని కొంతవరకైనా పూరించటం లక్ష్యంగా వందలకొద్దీ కథల్నీ చదివే అవకాశాన్ని నేను సద్వినియోగం చేసుకున్నాననే అనుకుంటున్నాను. ఈ వ్యాసాలు రాయటంలో పుస్తకాలు ఇచ్చి సహకరించిన కె.పి. అశోక్ కుమార్ గారికి, ఇంద్రగంటి జానకీబాల గారికి, కాత్యాయనీ విద్మహే గారికి ధన్యవాదాలు. వ్యాసాల్ని ప్రచురించిన భూమిక, చినుకు, పాలపిట్ట, ప్రజాసాహితి, విశాలాక్షి, వివిధ పత్రికలకు; సారంగ, విహంగ, గోదావరి వెబ్ పత్రికల సంపాదకులకు ధన్యవాదాలు. ఏ కథలపై ఏ వివరాలు తెలుసుకోవాలన్నా, ఏ కథకుల కథలను సేకరించాలన్నా పరిశోధకులకు కథల కల్పవృక్షం 'కథానిలయం'కు మరిన్ని ధన్యవాదాలు.

కవిత్వ స్వాప్నికుడు ఆవంత్స

~ కవిత్వ స్వాప్నికుడు - ఆవంత్స సోమసుందర్ ~ "చదువును మించింది సంస్కారం.బిరుదుల్ని మించింది సొంత పేరు.పదవిని మించింది వ్యక్తిత్వం.ఈ మూడు సాధనాలు సోమసుందర్ పురోగమనం రహస్యాలే.తెలుగు ఫ్యూడల్ వికృతాలన్నింటితోనూ వ్యతిరేకంగా పోరాడడానికి ఎన్నో మార్చింగ్ సాంగ్స్ వ్రాసిన అభ్యుదయ వైతాళికులలో సోమసుందర్ ఒకరు" అంటారు మిరియాల రామకృష్ణ. క్విట్ ఇండియా ఉద్యమంలో చురుకుగా పాల్గొని గోదావరి జిల్లాయువజన సంఘానికి ఉపాధ్యక్షుడై, అరసంలో చేరి 1945లో రాయల్ ఇండియన్ నేవీ నిర్వహించిన ధర్నాను ప్రోత్సహిస్తూ మొట్టమొదటి అభ్యుదయకవిత ' ఇంక్విలాబ్ జిందాబాద్ ' అంటూ ముందుకు నడిచినవాడు ఆవంత్స సోమసుందర్. సోమసుందర్ క్విట్ ఇండియా ఉద్యమంలో పాల్గొన్నప్పుడు వ్రాసిన ఈయన మొదటి గీతంగా చెప్పుకోదగిన కవితలో -- "రండి రండి ఉక్కుముక్కు కాకుల్లారా రండర్రా గద్దల్లారా రండి రండి సమరంలో క్షతగాత్రుడనై పడిపోయిన నా శరీరాన్ని తినివేయండి ..........." అంటూ గర్జించాడు. దొడ్డి కొమరయ్య మరణ సమయంలో బాధతో కూడిన ఆవేశంతో రాసిన 'ఖబడ్ధార్' కవిత " ఖబడ్దార్ ఖబడ్దార్ / నైజాం పాదుషా బానిసత్వ విముక్తికై /రాక్షసత్వ నాశముకై హిందూ ముస్లిం పీడిత/శ్రమజీవులు ఏకమైరి అమరుడు మాకొమురయ్య/అనంతయ్యఅనంతుడే అజేయులై ప్రకీర్తులై) చిరస్థాయి నిలుస్తారు" అంటూ రాసిన కవిత అనేక భారతీయ భాషలలోకి అనువదించబడింది అంతేకాక రేడియో మాస్కోలో కూడా ప్రసారం చేయటం విశేషం. నిజాం పాలనకు వ్యతిరేకంగా దాశరథి ప్రభావంలో తెలంగాణ పోరాటానికి మద్దత్తుగా 'వజ్రాయుధాన్ని ఝళిపించారు. నిజాం వ్యతిరేకంగా రాసిన కవితలన్నింటినీ వజ్రాయుధం పేరిట పుస్తకం గా విడుదలచేసారు. " ఒక వీరుడు మరణిస్తే వేలకొలది ప్రభవింతురు! ఒక నెత్తుటి బొట్టులోనె ప్రళయాగ్నులు ప్రజ్వరిల్లు!" అంటూ చేసిన నినాదం కేవలం తెలంగాణా పోరాటానికే కాదు, ప్రతీ ప్రజా పోరాటానికి ఊపిరులూదుతుంది.ఇప్పుడు కూడ సోమసుందర్ విప్లవ నినాదం నగరాల గోడలమీద, ప్రజలనాలుకల మీద ప్రతీ వుద్యమంలోనూ నినదిస్తూనే ఉంటుంది అంటే అతిశయోక్తి కాదేమో. కొంతకాలం కమ్యూనిస్టు కార్యకర్తగా కూడా పని చేయటం వలన కావచ్చు కవిత్వంలో అంతర్లీనంగా ఆ భావజాలం ప్రవహిస్తూంది. ఈయన కవిత్వం చదువుతుంటే ఆసాంతం మానవుడే ప్రాతిపదికగానూ సమాజమే నేపథ్యం గానూ ఉంటుంది. తర్వాత్తర్వాత రాజకీయాలు, సాహిత్య వ్యాసంగము రెండింటినీ నిర్వహించటంలో తనకెంతో ఇష్టమైన సాహిత్య సృజన చేయలేకపోతున్నానేమోననే ఆలోచనతో క్రమక్రమంగా క్రియాశీల రాజకీయాలకు దూరంగా జరిగి పూర్తిస్థాయిలో సాహిత్యానికే అంకితం మయ్యారు సోమసుందర్. వజ్రాయుధంనుండి విస్తరించిన వీరి నిర్వారామ కవితా యాత్రని గమనిస్తే సమాజంలోని సామాన్య మానవజీవితంలోని అనేకానేక సంఘర్షణలూ, పోరాటాలూ, సమకాలీన సమాజ నేపధ్యం విభిన్నకోణాలలో ఆవిష్కరింపబడుతూనే వుంటుంది. " ఉద్యమానికీ నా హృదయానికీ దూరభారాలూ స్థలాంతరాలూ తొలగి- జనం ప్రదర్శించే ప్రతి పురోగమనంలోనూ శతఘ్నిగా విస్ఫోటిస్తాను; నా గళం కాహళం గగనం నాకు తాళం--- నా కవిత్వం సమతా శతారం....."అంటూ ప్రయోగాత్మకంగా తన "జీవనలిపి"ని ఆవిష్కరించుకున్నారు. "గత ఆగష్టులో భద్రతాసమితి ఒక ప్రకటన చేసింది. గత ఏభయి సంవత్సరాలలోనూ వలసవాదులు జరిపిన స్థానిక యుద్దాలలో ద్వితీయ ప్రపంచయుద్ధంలో చంపబడినవారికి సరిగ్గా రెట్టింపు మంది- దాదాపు 70 లక్షలమంది చంపబడ్డారని - ఆ ప్రకటన విశదం చేసింది. ఆ వార్త బి.బి.సి వార్తల్లో విన్న మరుక్షణం నుంచి నాకు నిద్ర కరువయింది. బొంబాయి అల్లర్లు నేపథ్యంలో "రక్షరేఖ"కావ్యంగా ఆవేదన ఆవిష్కారం పొందితేతప్ప నాహృదయానికి ప్రశాంతి చిక్కలేదు. పరిపూర్ణ ప్రశాంతికోసం కోరుతూ వర్తమాన ప్రపంచానికి రక్షరేఖ కట్టాలన్న సంకల్పమే ఈ కావ్యం" అంటూ సోమసుందర్ ఆవేదనా భరిత కావ్యాన్ని అందించారు. "ఆ నల్లని రాత్రిలో, ఆ కారునల్లని చీకటిలో మనిషి హృదయం జలజ సౌకుమార్యం కోల్పోయి రాజవీధిలో ఠీవిగా నడిచే షార్కుల వాల ఘాతాలకు ముక్కలయి, నిర్జీవ శరీరాలు స్తంభాలకు వ్రేలాడినచోట సలలిత దీపకాంతిగా సౌజన్యం విరుస్తుందని నేనెలా స్వప్నించను? మధురగాథలింకెలా విన్పించను"( రక్షరేఖ,1996) నిత్యకవిత్వ సృజనశీలి అయిన సోమసుందర్ జీవితానికి కవిత్వానికి అభేధంగా నిలువెల్లా కవిత్వమై జీవించిన వారు కనుకే వందకి పైగా గ్రంథాల్ని వెలువరించగలిగారు.అందులో అనేకం దీర్ఘ కావ్యాలే కావటం కూడా విశేషమే. సోమసుందర్ కి ఒక పార్శ్యం రచనావ్యాసంగమైతే రెండవది నిబద్ధత తోడి జీవితం. 1956 వరదలకు చలించి గోదావరి జలప్రళయం కావ్యం కరుణారసప్లావితంగా రచించారు. "ఏమమ్మా, ప్రళయమువలె పొంగి ఓ గౌతమి ఇకనైనా దయను చూపి శాంతించవదేమి? ప్రసవించిన పులివై నీ కన్న బిడ్డలను మమ్ముల కోరలెత్తి మ్రింగుట ఇది ఏమి న్యాయమే తల్లీ... " అనే వీరి కవితా పంక్తులు ఇటీవల వరదలు చూసినప్పుడు మనసులో మెదిలాయి. సోమసుందర్ కవిత్వం సరళత, ఆర్ద్ర గాంభీర్యంగా, ఉదాత్తమైన లోతైన భావాలతో మానవత్వ సురభిళాలు వెదజల్లుతాయి. శ్రీ వృత్తం,వనితా వృత్తం వంటి విస్మరించిన ప్రాచీన ఛంధస్సును తీసుకుని ఆధునికంగా ఫ్యూడల్ వ్యవస్థ చట్రంలో సమాజం ఎదుర్కొన్న నిరంకుశ అమానుష సంఘటనల నేపథ్యంలో 'రక్తాక్షి'నీ, నక్సలైట్లు రైలుపెట్టెల్ని కాల్చి వేసిన సంఘటన నేపధ్యంగా 'ధూపఛ్ఛాయ' కావ్యాలు రాసారు. వ్లాడిమిర్ మైకోవిస్కీ రచించిన "A Cloud in Trousers" కావ్యాన్ని చదివినప్పుడు ఆత్మాశ్రయంగా రచించిన ఆ ప్రేమగాథ కలిగించిన ప్రభావంతో ఆరు అధ్యాయాలుగా తాత్విక చింతన ప్రాతిపదికగా "మేఘరంజని " దీర్ఘ వచన కథాకావ్యాన్ని 1959లో సోమసుందర్ రాసానంటారు. బాబ్రీమసీదు కూల్చిన సంఘటన నేపధ్యంగా "చేతావని "(1994) దీర్ఘ కావ్యంలో-- "చారిత్రక భవనాలన్నీ కూల్చి పరమత చిహ్నాలన్నీ భస్మరాశులుగా మార్చి ఎంత అద్భుత రాజకీయం మనది? మనిషి మనీషిగా సిద్ధి పొందడం సమాజ జీవిగా తలలోని నాలుకగా మారడం జీవ చైతన్యంతో భాసించడానికే కడగొట్టు తమ్ముడికైనా దుర్మార్గ నరాధముల వల్ల అన్యాయం జరిగినపుడు నువ్వు గొంతెత్తకపోతే రేపు కడకు నువ్వూ నీ గొంతూ మిగలవు సుమీ!" అంటూ సంఘీభావం ప్రకటించారు. ఆరుద్ర, కొత్తపల్లితో కలిసి వెన్నెల రాత్రిలో గోదావరి పరవళ్ళు చూసి పరవశించిన తన హృదయం"నా కరాలు గోదావరి శీకరాలు"అనే కావ్యంగా రూపెత్తింది అంటారు సోమసుందర్. "గోదావరీ తరంగం నా ఆపాదమస్తం నిమిరే అమృత కవితా హస్తం! నా సర్వ ప్రతిభలనూ, ఉన్మిషితంచేసే గోస్తనీ మాధ్వీక రసం! ఆమె అడుగులు పడిన నా గుండెలు సంతస శాలీయ సుక్షేత్రాలు;" సోమరసం- సుందరకాండ,మేఘరంజని,నాకరాలు గోదావరి శీకరాలు,మోనాలిసా కోసం,చేతావనీ,పాంథశాల, మిణుగురులు అనే కావ్యాల్ని కలిపి " సప్త గోదావరం" గా గ్రంథస్తం చేసారు "ఎంత దీర్ఘ యాత్ర చేశాడో ఆద్యంత రహిత ఆదిమానవుడు బ్రహ్మాండ సదృశ భూవలయంలో నరుని యాత్రా పదాలు వక్రరేఖలు కావు"-- వంటి వాక్యగమనంతో రాసిన అయిదు దీర్ఘకావ్యాల్ని " క్షితిజరేఖలు"గా వెలువరించారు. మానవుడు విప్లవానికై చేసిన కృషి నేపధ్యంగానే నాటకం, వ్యాసాలు,పాటలు, ట్రావేలాగ్, విమర్శన గ్రంథాల్ని వెలువరించారు.దేశంలో ఎక్కడ ఏ కదలిక వచ్చినా, ఏ సంఘటన ఎదురైనా ఏదృశ్యం చూసినా సోమసుందర్ స్పందించి కవిత్వంగా ప్రవహించేవారు. అందుకే ఆయన కవిత్వంలో దేశచరిత్రలో సంచలనాలన్నీ దృశ్య మాలికలుగా. నమోదయ్యాయి. సాహిత్యచరిత్రలో ఒక వ్యవస్థ నుండి మరో వ్యవస్థకు పరిణామక్రమాన్ని సూచించేది సృజనాత్మక రచనే.ఆ మార్పుని మూర్తిమత్వం సమకూర్చేవాడే కవి. ఆదర్శం, సంవిధానం సమపాళ్ళలో కలిపి సమన్వయం చేస్తూ , అభ్యదయసాహిత్యచరిత్రకు ఒక దిశ దశ కల్పించింది వజ్రాయుధం అంటారు ఆయన్ని చదివిన వారు. తెలంగాణాకు సుదూరంలో వున్నా పీడితుల పక్షాన నిలిచి,బానిసత్వం అంతరించాలని పలవరిస్తూ,కవిత్వంలో ప్రజా చైతన్యాన్ని రగిలిస్తూ,వారిలో పోరాటపటిమని, ఆత్మవిశ్వాసాన్నీ పెంపొందించేలా వజ్రాయుధాన్ని రాసిన నిబద్దత కలిగిన సాహితీ మూర్తి సోమసుందర్. స్వతహాగా అభ్యుదయవాది,సిద్ధాంతపరంగా మార్క్సిష్టు కావటాన మార్క్సిస్టు సిద్ధాంతాల్ని విశ్లేషిస్తూ వాటి ఆచరణాత్మక మార్గాల్ని అన్వేషించిన వారు ఆవంత్స సోమసుందర్. కవిత్వప్రేమికుడే అయినా ఇతర సాహిత్య ప్రక్రియలకు దూరంగా లేరు.సమకాలీనుల రచనల్ని మెచ్చుకుంటే తాము చిన్నబోతామనుకుంటారు కొందరు సాహితీవేత్తలు.అటువంటిది సోమసుందర్ నారాయణబాబు రచనల్ని 'రుధిరజ్యోతి దర్శనం'గా చూపిస్తే, కృష్ణశాస్త్రి సాహిత్యంలో 'కృష్ణశాస్త్రి కవితాత్మ"ని వెలికితీసినవారూ ఆయనే ,'జాతికి జ్ఞాన నేత్రం' అంటూ కొడవటిగంటి కుటుంబరావు రచనలగూర్చి ,తిలక్ కవిత్వాన్ని' అమృత వర్షిణి'గా, పురిపండా అప్పలస్వామి రచనల్ని `పురిపండా ఎత్తిన పులిపంజా'గా, సినారె రచనల్ని' నారాయణ చక్రం'గా,'గురజాడ గురుత్వాకర్షణ'అంటూ గురజాడ గురించి,'అగ్నివీణ ఆలపించిన అణు సంగీతం'గా అనిశెట్టి సుబ్బారావు గురించి ఇలా పలుసమకాలీన కవుల సాహిత్యం గురించి విశ్లేషణాత్మక గ్రంథాలు వెలువరించటంలోనే వారు సాహిత్యాన్ని హృదయానికి హత్తుకునే తీరు అర్థమౌతుంది. అదేవిధంగా బుద్ధదేవ్ బోస్, లియోనార్డో డావెన్సీ గురించి కూడా పుస్తకాలు రాసారు సోమసుందర్. మరింత విశేషం భారతీయ సంగీతకారుల జీవిత చిత్రణలతో "హంసద్వని" పేరిట గ్రంథం తీసుకురావటం.ఇలా నిరంతర పఠనం,అవిరామ సాహిత్య సృజన చేసినవారు ఆవంత్స. 2004 లో రచించిన "అక్షర నాదం" కవితా సంపుటిలోని "గ్లోబలైజేషన్ తో ఈ భూమి రజస్వలై నవవరాన్వేషణలో మిటకరిస్తుంది...... హ్యూమన్ జెనిటిక్ ఇంజనీరింగ్ తో అవతరించిన క్లోనింగ్ కోడె దూడ ' అంబా" అని అరవడం గ్రాంధికమని నినదిస్తుంది. " చదువుతుంటే సోమసుందర్ కవిత్వీకరణలో రెండు తరాలకు వారధిగా ఉన్నారనేది సుస్ఫష్టమౌతుంది. 1969-73 మధ్యకాలములో ' కళాకేళి' అనే సాహిత్య మాసపత్రిక నడపిన సందర్భంలో అనేక కొత్తగొంతులకి ప్రాధాన్యం ఇచ్చేరు.నాటినుండి జీవితాంతం వరకూ కూడా యువ కవులందరికీ ఒక వారధిగా నిలచి ఎక్కడ ఏమంచి రచన కనిపించినా అక్కున చేర్చుకుని వాటిని గురించి తన స్పందనని వ్యాసంగా ప్రచురించేవారు.ఆ కోవలో నా యుద్ధం ఒక గుండె కోత దీర్ఘ కవిత పై సమగ్రంగా సుదీర్ఘ వ్యాసం రాసి విశాలాంధ్ర పత్రికలో ప్రచురించటం నా అదృష్టం. అంతే కాక ప్రతీ ఏడాది సోమసుందర్ ట్రస్ట్ ద్వారా వచన కవిత్వం, దీర్ఘ కావ్యం,కథ,విమర్శలకు అవార్డులు ఇచ్చి ప్రోత్సహించారు.ఆ కోవలో వీర్రాజు గారూ,నేనూ కూడా దీర్ఘకావ్యాల కేటగిరీలో ఆయన చేతి మీదుగా దేవులపల్లి రాజహంస కృష్ణశాస్త్రి పేరిట పురస్కారాలు అందుకున్న వాళ్ళమే. “ఆశయానికీ ఆచరణకీ మధ్య తపస్సుకీ ఫలశ్రుతికీ నడుమ సాధారణంగా ఒక అసంతృప్తి మిగిలిపోతూనే ఉంటుంది" అంటారు సోమసుందర్. ఈ అసంతృప్తే లేనప్పుడే ఎక్కడో అక్కడ, ఎప్పుడో అప్పుడు కవులు రాయటం ఆపేస్తారు.ఈ అసంతృప్తే కవిత్వాన్ని జీవితం పొడుగునా ఆంవత్స సోమసుందర్ గారిని ఇతర సాహిత్య ప్రక్రియల్ని తోపాటు 'కవిత్వం' రాయించింది. బహుశా కవిత్వమే సోమసుందర్ కి ఉచ్ఛ్వాస నిశ్వాసాలుగా చివరి వరకూ జీవించారు. ( 18-11-2024 న ఆవంత్స సోమసుందర్ గారి శతజయంతి) -- శీలా సుభద్రాదేవి 8106883099